raqamli
radioeshittirish
– yangi axborot texnologiyasi javob beradi, uning asosida
eshittirish traktining barcha bo‘g‘inlarida – studiyadan to mobil qabul qigichgacha
ovoz signalini raqamli shaklda berilishi va uzatilishi yotadi.
Analog radioeshittirishga qaraganda raqamli radioeshittirish qator mavjud
afzalliklarga ega, ularga quyidagilar kiradi:
−
radiochastotalar spektridan katta foydalanish samaradorligi;
−
o‘sha bir xizmat ko‘rsatish zonasida uzatkichlarning kichik quvvati;
−
halaqitlarga kichik sezgirlik.
Televideniyening keskin rivojlanishiga qaramasdan, bugungi kunda
ommaviy axborotning eng muhim elektron vositasi bo‘lgan efir bo‘yicha
radioeshittirish butun dunyoda aholi uchun asosiy ma’lumotlar manbai bo‘lib
qolmoqda. Efir bo‘yicha radioeshittirish uchun dunyoda maqsadlari, texnik
parametrlari va xizmat ko‘rsatish zonalari bilan farqlanadigan bir necha xizmatlar
ishlatiladi.
Efir
bo‘yicha radioeshittirish mavjud tizimlarining asosiy
xarakteristikalari 16.1- jadvalda keltirilgan, bu yerda taqqoslash uchun raqamli
radioeshittirishning rejalashtiriladigan parametrlari ko‘rsatilgan.
Bu tizimlarni shartli ravishda quyidagi uchta sinflarga bo‘lish mumkin:
1) amplitudaviy modulyatsiyali (AMli) tizimlar, ular KMT, GMT va DKMT
(ya’ni 30 MGsdan past chastotalar) diapazonlarini ishlatadi, bu “Radioaloqa
reglamenti” (RR) atamashunosligi bo‘yicha PCh, O‘Ch va YuCh dipazonlariga
mos keladi;
2) MT (UQT) ChM tizimlar, metrli to‘lqinlarni ishlatadi, ya’ni JYuCh
diapazonda 30...300 MGs chastotalardan ishlaydigan tizimlar;
231
3) UYuCh va O‘YuCh diapazonlarda ishlaydigan to‘g‘ridan-to‘g‘ri sun’iy
yo‘ldoshli radioeshittirish tizimlari (DSR, ADR, World Space, Digital System E va
boshqalar).
16.1- jadval
Efir bo‘yicha radioeshittirish mavjud tizimlarining asosiy xarakteristikalari
To‘lqin
diapazoni/
xizmat
Tarqatish
zonalari
Ovoz
dastur-
lari soni
Ovoz
chastota-
lari,
polosasi
kGs
Signal/
tashuvchi
nisbati,
dB
Mono/
stereo
Qayd
etilgan/
mobil
KMT
Milliy
tarqatish,
aralash
davlatlar
3…5
4,5…5,0
20
M
Q+M
GMT
- // -
8
4,5…5,0
20
M
Q+M
DKMT
Butun
dunyo
4,5…5,0
0
M
Q(M)
MT/UQT
Hududiy va
mahalliy
tarqatish
5…10
15
50
M/S
Q(M)
DSR, ADR
Milliy
tarqatish,
aralash
davlatlar
16
15
70
M/S
Q
RRE (yer
usti)
Hududiy va
mahalliy
tarqatish
≥6
>15
70
S
Q+M
RRE (sun’iy
yo‘ldoshli)
Milliy
tarqatish,
aralash
davlatlar
≥16
>15
70
S
Q+M
|
