Teleradioeshittirishda uzatish va qabul qilish qurilmalari

59
4.3- rasm. ChAQS tizimining umumlashtirilgan sxemasi 
Aralashtirgichning kirishiga 
𝜔
𝑠
(𝑡) = 𝜔
0𝑠
+ ∆𝜔
𝑠
(𝑡)
(4.1)
chastotali 
U
C
signal va boshqariladigan generator chiqishidan 
𝜔
𝑔
(𝑡) = 𝜔
0𝑔
+ ∆𝜔
𝑔
(𝑡)
(4.2)
chastotali 
U
G
kuchlanish beriladi. 
Chastotani 
faza 
bo‘yicha 
avtomatik 
qayta 
sozlash
(
ChFAQS
, ingl. 
PLL
) – boshqariladigan generatorning fazasini u tayanch 
signalining fazasiga teng bo‘ladigan yoki vaqtga bog‘liq ma’lum funksiyaga 
farqlanadigan tarzda rostlaydigan avtomatik rostlash tizimi hisoblanadi. Rostlash 
manfiy teskari aloqaning mavjudligi tufayli amalga oshiriladi. Boshqariladigan 
generatorning chiqish signali fazaviy detektorda tayanch signali bilan 
taqqoslanadi, taqqoslash natijasi boshqariladigan generatorni qayta sozlash uchun 
ishlatiladi. 
ChD
 
PChF
 
КE
 
Rostlagich
 
U
s
, I
kir
 
Аr
 
OCK
 
O’E
 
BG (ОК)
 
 I
tа
 
 I
boshq
 

60
ChFAQS tizimi chastotaviy modulyatsiyalash va demodulyatsiyalash, 
chastotani ko‘paytirish va o‘zgartirish, chastotaviy filtrlash, kogerent detektorlash 
uchun tayanch kuchlanishini ajratish va boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi. 
ChFAQS tizimi kirish va tayanch signallarining fazalarini taqqoslaydi va bu 
fazalar orasidagi farqqa mos xatolik signalini chiqaradi. Xatolik signali keyin past 
chastotalar filtridan o‘tadi va manfiy tesari aloqani ta’minlaydigan kuchlanish 
bilan boshqariladigan generator (KBG) uchun boshqarish signali sifatida 
ishlatiladi. Agar chiqish chastotasi tayanch signalidan farqlansa, u holda xatolik 
signali KBGga xatolikni kamaytirish tomonga ta’sir etish bilan ortadi. Muvozanat 
holatida chiqish signali tayanch signali chastotasida qayd etiladi (4.4- rasm). 
ChFAQS radiotexnika, telekommunikatsiya, kompyuterlar va boshqa 
elektron qurilmalarda keng ishlatiladi. Bu tizim o‘zgarmas chastota signalini 
generatsiyalashi, shovqinlashgan kommunikatsion kanaldan signalni qayta tiklashi 
yoki mikroprotsessorlar, YaO‘MIS va boshqalar kabi raqamli mantiqiy sxemalarda 
sinxronlashtirish signallarini taqsimlashi mumkin. Binobarin, integral sxemada 
ChFAQS blokini to‘liq yig‘ish mumkin, bu usul ko‘pincha gersning ulushlaridan 
ko‘plab gigagerslargacha chiqish chastotalarili zamonaviy eletron qurilmalarda 
ishlatiladi. 
4.4- rasm. ChFAQSning tuzilish sxemasi 
Takt 
generatori
Fazalarni 
taqqoslash
Past 
chastotalar 
filtri
Kuchlanish 
boshqaradigan 
generator
Chastotani 
bo‘lgich

61
ChFAQS qurilmasi ham analog, ham raqamli sxemada yig‘ilishi mumkin. 
Har ikkala usul bir xil tuzilish sxemasiga ega. Ham analog, ham raqamli ChFAQS 
sxemasi quyidagi asosiy to‘rtta elementlarni o‘z ichiga oladi: 
− 
fazaviy detektor; 
− 
past chastotalar filtri; 
− 
rostlanadigan generator; 
− 
teskari
 
aloqa (ko‘pincha chastota bo‘lgichini o‘z ichiga oladigan). 

Download 4,63 Mb.