Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash h. O. Uzoqov, H. O. Jo’rayev, sh. H. Quliyeva, A. R. Jo’rayev, M. N. Karimova, D. P. Nazarova

~ 105 ~ 
21-rasm. Aerius nomli eng kichik dron 
Swamp Works kompaniyasi Mars sayyorasining yuzasini tadqiq qiladigan 
kvadrokopterni ishlab chiqardi. U yuza bo’ylab harakatlanadigan rover eta 
olmaydigan joylarni razvedka qilib suratga oladi. 
 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 
1.Qishloq xo’jaligida dronlardan qanday foydalaniladi? 
2. Dronlarning turlari haqida aytib o’ting. 
3.Dronlarnig vazifalari nimalardan iborat? 
AMALIY MASHG’ULOT № 6 
MAVZU :NS – 12 PARMALASH DASTGOHINING MODELINI 
TAYYORLASHNI O’RGANISH 
Ishdan maqsad:
NS – 12 parmalash dastgohining modelini tayyorlashni 
o’rganish 
Umumiy ma’lumotlar 
Metallarga ishlov berishda parmalash, tokarlik, frezalash kabi 
stonoklardan foydalaniladi. Metallarni kesish ishlari stonoklar yordamida tez va 
sifatli bajariladi. 
Parmalash stanoklari. Parmalash stanogining bir nechta turlari 
mavjud.Yaxlit materialdan teshik ochish jarayoni parmalash deyiladi. Parmalash 
va parmalab kengaytirishda asosiy asbob parma hisoblanadi. Parmalar har xil 
o’lchamda va ko’rinishda bo’ladi. Asosan perosimon va spiral parmalar 
ishlatiladi. Shuningdek parmalashda qo’llaniladigan jihozlarga parmalash 
stanoklari va dastaki parmalash mashinalari kiradi. O’quv ustaxonalarida bundan 
kichikroq va ixcham bo’lgan stanoklar ishlatiladi (-rasm). 

~ 106 ~ 
—rasm. Stolga o’rnatiladigan NS – 12 tipidagi parmalash stanogi:
1)
parma, 2) shpindel, 3) kronshteyn, 4) parmalash dastasi, 5) 
stanokni yurgizish va to’xtatish knopkalari, 6) stol (asos). 
2)
Bunday stanoklar asos, kolonna, shpindel, elektr dvigatelidan iborat 
bo’ladi.Elektr dvigatelidan harakat tasmali uzatma orqali shpindelga 
uzatiladi.Shpindel esa maxsus richaglar orqali yuqoriga yoki pastga harakatga 
keltiriladi.Ya’ni shpindel bir vaqtning o’zida ham aylanma, ham ilgarilanma-
qaytma harakatlana oladi. Shpindelning bir uchiga maxsus moslama – patron 
orqali parma o’rnatiladi. Shpindelning qanday vaziyatda joylashganligiga qarab, 
parmalash stanoklari vertikal hamda gorizontal turlarga bo’linadi. 
Shpindellarining soniga ko’ra, parmalash stonoklari bir shpindelli va ko’p 
shpindelli bo’ladi. Mexanikaviy ustaxonalarda NS-12 va 2A150 (yoki 2A135) 
tipidagi stanoklar ko’proq ishlatiladi, chunki ular juda qulay. NS-12 belgi 
quyidagilarni bildiradi: N – stolga o’rnatiladigan (nastolnuy), 12 – stanokka 
o’rnatilishi mumkin bo’lgan parmaning eng katta diametri, mm hisobida. 2 – 
parmalash guruhidagi stanok, A – modernizatsiyalangan, 1 – vertikal parmalash 
stanogi, 50 – stanokka o’rnatilishi mumkin bo’lgan parmaning eng katta diametri, 
mm hisobida. 

~ 107 ~ 
Frezerlash stanoklari. Maktab ustaxonalarida NGF-110SH4-gorizontal-
frezer stanogi qo`llaniladi (2-rasm). U bilan vertikal va gorizontal yuzalarga 
silindrik, diskli, torsovkali, burchakli, uchli va fason frezalar yordamida ishlov 
berish mumkin. Bu stanok o`quvchilarning ishlash xavfsizligiga to`la javob 
beradi. U yoritgich va ish zonasini himoyalovchi ekran bilan ta`minlangan. 
Stanokning shovqini va vibrasiyasi standart normalarga javob beradi. 

Download 5,18 Mb.