Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash h. O. Uzoqov, H. O. Jo’rayev, sh. H. Quliyeva, A. R. Jo’rayev, M. N. Karimova, D. P. Nazarova




Download 5,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/79
Sana06.06.2024
Hajmi5,18 Mb.
#260704
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   79
Bog'liq
13121 2 7352F7D481888A25ACBDEC51CD1A0CA7896653D3

Xavfsizlik texnikasi
- mehnat muhofazasi boʻlimlaridan biri; i.ch.dagi 
jarayonlarda vujudga keladigan xavfli omillarning ishlovchilarga zararli taʼsiri 
oldini olishga doyr tashkiliy va texnik tadbirlar qamda vositalar majmui. Ularni 
yaratish va i.ch.da qoʻllash ishlari belgilangan tartibda tasdiqlangan 
meʼyoriytexnik hujjatlar (standartlar, qoidalar, meʼyorlar, instruksiyalar) asosida 
amalga oshiriladi. Tashkiliy tadbirlar: ishchilarga xavfsiz va zararsiz ish usullari 
toʻgʻrisida yoʻlyoʻriqlar berish, i. ch. sanitariyasi va mehnat gigiyenasi asoslarini 
oʻrgatish; mehnat qilish va dam olish qonunqoidalarini ishlab chiqish va i.ch.ga 
tatbiq qilish. 
Texnik tadbirlar maʼlum meʼyorlar va qoidalarga asoslanadi. Bunda 
insonning ruhiy, anatomik, fiziologik xususiyatlari hisobga olinadi. Mas, 
mashinaning boshqarish organlarini inson uchun qulay yerga joylashtirish, ish 
vaqtida zararli chang , gaz chiqmasligini taʼminlash zarur, xavfli taʼsirlardan 
himoya qilish uchun toʻsiqlar qilinadi, ogohlantiruvchi belgilar va plakatlar osib 
qoʻyiladi. Koʻpincha ishlayotgan mashinalarning uzellari bilan bogʻliq qurilmalar 
(elektron qurilmalar, fotoelement, avtomatik saqlagich) dan foydalaniladi. 
Bularga saqlagich klapanlari, vklyuchatellar, eruvchan saqdagichlar, shtiftlar va 
boshqa kiradi. Xavfli, zararli ishlarni bajarishda jarayonlarni uzokdan turib 
boshqarish usuli yaxshi samara beradi.Himoya qilishda signalizatsshdan 
foydalaniladi.Jihozlarni yurgizib yuborishdan oldin ularning ishi tekshiriladi 
hamda sinaladi. Juda xavfli jihozlar (bosim ostida ishlaydigan idishlar, yuk 
koʻtarish mashinalari) davlat inspeksiyasi nazorati ostida boʻladi, namlik, tra, 
havoning tozaligi, shovqinlar, nurlanish taʼsiri va boshqa doimo nazorat qilinadi. 


~ 110 ~ 
Xavfsizlik texnikasi ning muayyan sohalarida ishlaydigan kishilar qoidalarga 
muvofiq shaxsiy himoya vositalari (kiyimbosh, poyabzal, ehtiyot belbogʻi, 
koʻzoynak va boshqalar)dan foydalanadi. Xar bir korxonada Xavfsizlik texnikasi 
uchun maʼmuriyat javobgar hisoblanadi. 
Oʻzbekistonda Xavfsizlik texnikasi nuqtai nazaridan eng xavfli va 
maʼsuliyatli korxonalar — paxtani dastlabki ishlash zavodlari, toʻqimachilik 
korxonalari, teri oshlash korxonalari va boshqahisoblanadi, chunki bu 
korxonalarda presslar ishlatiladi, zararli chang va gazlar ajraladi va boshqa Shu 
tufayli mehnat xavfsizligi standartlariga qatʼiy amal qilish talab qilinadi. 
Xavfsizlik texnikasi texnika taraqqiyoti, ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va 
kompleks mexanizatsiyalash bilan uzviy bogʻliq boʻladi. XAGGINS (Huggins) 
Charlz Breton (1901.22.9, Galifaks, Kanada) — amerikalik xirurg va onkolog
AQSH milliy FA aʼzosi (1949 yildan). 1927 yildan Chikago universitetida 
ishlagan (1936 yildan xirurgiya prof.i).1951—69 yillarda BenMey klinikasida 
rakni tadqiqot qilish lab.direktori. X. prostata bezi rakini davolashda ilk bor 
gormonlarni qoʻllab, gormonoterapiyaga asos soldi, bu rak kimyoterapiyasi 
rivojiga olib keldi.Nobel mukofoti laureati (1966, Rous F.P. bilan hamkorlikda). 

Download 5,18 Mb.
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   79




Download 5,18 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash h. O. Uzoqov, H. O. Jo’rayev, sh. H. Quliyeva, A. R. Jo’rayev, M. N. Karimova, D. P. Nazarova

Download 5,18 Mb.
Pdf ko'rish