Texnika xavfsizligi




Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet87/124
Sana06.10.2024
Hajmi3,02 Mb.
#273717
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   124
Bog'liq
5b27936d71643

1-rasm.
Sun`iy nafas oldirish va yurakni massaj qilish usullari.
3. Elektr toqi ta`siriga tushib qolish, jarohatlanish sabablari va uni oldini olish 
tadbirlari. 
Agar inson tanasining har qanday qismi elektr tarmog’iga tushib qolsa, unda uni toq 
urish xavfi paydo buladi. Bunday holatni chizma ravishda tasvirlab toqka tushib 
qolishni ikki faza orasiga tushib qolish va bir fazali toqka tushish bilan belgilash 
mumkin. 
Odam bir fazali toqka tushib qoldi deb faraz qilaylik. Unda toqning oqish yo`li fazadan 
odam tanasi orqali erga o`tib ketishi mumkin. 
Sanoatda qo`llaniladigan elektr toqi asosan 380 V kuchlanishga ega buladi. Bunday 
toq uch fazadan iborat bo`lib, har bir fazadan erga nisbatan 220 V kuchlanishga ega 
buladi. Bunday toqka tushgan odam tanasidan oqib o`tgan toq miqdorini Om qonuni 
asosida aniqlash mumkin. 
I=U/R 
Bunda 
I
- odam organizmi orqali oqib o`tgan toq miqdori; 
U
- fazaning kuchlanishi; 
R
- toq oqib o`tishiga ko`rsatiladigan qarshilik. Bir fazaga tushib qolgan odam uchun 
kuchlanish 220 V ni tashkil qiladi. 
R
esa qator qarshiliklar yig’indisidan tashkil to-padi 
R = R
t
 + R
n
 + R
0
 + R
1
 
Bunda 
R
t
-odam tanasining qarshiligi, texnik hisoblarda 1000 Om qabul qilinadi
R
n
-
odam turgan polning qarshiligi, agar yog’ochdan bulgan pol bulsa, uning qarshiligi 
20000 - 60000 Om oralig’ida buladi; 
R
0
- oyoq kiyim qarshiligi, bu qarshilik ham oyoq 


117 
kiyimining materialiga qarab 20000 - 50000 Om atrofida
R
1
-sim (neytral) erga 
ulangandagi qarshiligi (odatda umuman har qanday erga ulagich qarshiligi 4 Omdan 
katta bulmasligi talab qilinadi). 
Agar biz elektr toqi ta`sirida bulgan odam o`tkazgichdan iborat polda tursa, oyoq 
kiyimi xam elektr o`tkazuvchi bulsa, unda 
 
Bu miqdordagi elektr toqi inson uchun xavfli hisoblanadi (fibrilyatsiya toqiga nisbatan 
2,2 marta ko`p) 
Bunday holatda elektr toqiga tushib qolganda ba`zi bir omillar bunday toqning 
zararlash natijasini o`zgartirib yuborishi mumkin. Masalan elektr toqiga tushib qolgan 
odam quruq yog’och polda va oyog’ida toq o`tkazmaydigan rezina oyoq kiyimi bulsin. 
Unda uning tanasidan o`tib ketgan toq miqdori 
 
buladi. Bu esa inson tanasi uchun uzoq muddat ta`sir ko`rsatganda yo`l qo`yiladigan 
miqdordan kam. 

Download 3,02 Mb.
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   124




Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish