21.16-rasm.
MAICH ning modulli kompleksi.
qilish
b o ‘y i c h a
bo ‘linmalar va sanoat robotlari va roboto texnologik kom-
plekslar bo ‘yicha ishga tushirish-sozlash ham da ta ’mirlash ishlari uchun
guruhlar tashkil etilishi kerak. M AICH da „rad qilishlar“ni avtomatik
diagnostika qilish tizimi, sharoit b o ‘lganda esa M AICH ning faoliyatini
avtom atik tiklash tizimi ishlab chiqilganda bu xizmatlarning samaradorligi
sezilarli darajada ortadi. Bu tegishli diagnostik va zaxiralovchi dasturiy
ta ’m inot asosida amalga oshiriladi. Qurilmaning ishdan chiqqan bo‘g‘inlari,
boshqaruv tizimining ishdan chiqqan elem entlari haqidagi axborot tegishli
xizmatlarga operativ ravishda yetkaziladi, ular nosozliklarni diagnostika
qilishga vaqtni qisqartirib, vujudga kelgan nosozliklarni bartaraf qilishga
darhol kirishishlari mumkin.
M AICH ni yaratishning qarab chiqilgan masalalarini darhol hal qilib
b o im ay d i, albatta. Bu hajm dor va ko‘p qirrali m uammoga barqaror
kompleks tarzida yondashmoq kerak. Ko‘pgina masalalami ham hali ishlab
chiqish kerak bo ‘ladi. Lekin ularni hozir tushunish va ko‘rsatish kerak,
chunki texnik taraqqiyot jadal rivojlanmoqda.
M AICH ni yaratishning dastlabki bosqichida har bir ishlab chiqarish
yoki texnologik jarayon uchun alohida m odullar ishlab chiqish maqsadga
muvofiqdir, bu m odullar moslashuvchi texnologik m odullar (M TM ) yoki
M A IC H m odullari deyiladi (21.16-rasm ). Bu m odullar texnologik
jarayonlarning yoki ishlab chiqarishlarning ayrim lokal qismlaridagi
m uam m olarni hal qiladi. Bu m odullar birlashtirilib, M AICHning tegishli
m o d u lli m ajm uasi olinadi. Bu m odulli m ajm uani m arkaziy E H M
boshqaradi.
21 .9 -§ . AVTOMATIK LOYIHALASH TIZIMLARI
Fan-texnika taraqqiyotining jadallashuvi ommaviy ishlab chiqarish sama-
radorligining oshishi va mahsulot sifati yaxshilanishining hal qiluvchi sharti-
dir. Yangi zamonaviy texnika va texnologiyani, ishlab chiqarishni boshqarish
ning samarali tizimlarini ishlab chiqish ko‘rsatib o ‘tilgan vazifani hal etadi.
Shu bilan birga, amaliyotning ko‘rsatishicha, turli xil masalalarni hal
etishda yangi texnika imkoniyatlari va samaradorligining o ‘sishi bilan bir
vaqtda uni loyihalash va tayyorlashga sarflanadigan moddiy va vaqt
xarajatlari ortadi. Ishlab chiqishlarning vaqt bo‘yicha ch o ‘zilib ketishi
ularning tez eskiri shiga olib keladi.
Yangi buyumlarni, mashinalarni, apparatlarni, texnologik jarayonlarni,
asboblarni va avtomatlashtirish vositalarini, avtomatlashtirish tizimlarini
tayyorlashda vaqt eng ko‘p darajada qayerda yo‘qotiladi? Loyihalash
jarayonlarini qanday tezlashtirish kerak?
Loyihalash tajribasini tahlil qilish asosida shu narsa aniqlanganki, ko‘p
vaqt k u tu bxonalarda, arxivlarda, ilm iy-texnik axborot b o ‘lim larida,
um umiy loyiha xonalarida texnik axborotni qidirishga, hisoblash va chizma
ishlarini, chizm a va konstruktorlik hujjatlarini rasmiylashtirish va tuzatish
ishlariga sarflanadi.
U yoki bu turdagi ishning salmog‘i o ‘zgarishi mumkin. Biroq, umu-
m an noijodiy ishning um umiy hajmi juda katta. Ba’zan ilmiy-texnik
axborotni izlashning o ‘ziga um umiy loyihalash vaqtining uchdan biri
sarflanadi. Tabiiyki, bunday hoi texnik axborotning qadrsizlanishiga olib
keladi.
Mutaxassislarning sa’y-harakatlari, zamonaviy texnika yutuqlari yangi
buyumlarni ishlab chiqish sur’atlarini fan-texnika yutuqlari sur’atlari bilan
tenglashtirishga im kon berdi. M uam m o avtom atlashtirilgan loyihalash
tizimlarini (ALT) yaratish va joriy qilish yo‘li bilan hal qilinm oqda. ALT
loyihaviy m ehnatni jadallashtiradi, uning ijodiy m azm unini
chuqurlash-
tiradi.
ALT deb loyiha tashkilotlari bo ‘linmalari bilan o ‘zaro bog‘langan va
avtomatlashtirilgan yoki avtomatik loyihalashni bajaruvchi loyihalashni
avtomatlashtirish vositalari majmuasidan iborat tashkiliy-texnik tizimga
aytiladi.
ALT da loyihalash natijasi — loyihalash obyektini yaratish uchun
zarur talablarni qondiruvchi obyektlarni va uning tarkibiy qismlarini
loyihalashning ham m a yoki ayrim bosqichlaridagi tugallangan loyihaviy
qarorlar (yechimlar) majmuasidir.
ALT ni yaratish maqsadlari loyihalash obyektlarining samaradorligini
oshirgan holda ularni yaratish va ishlatish xarajatlarini kam aytirish,
m uddatlam i qisqartirish, loyihalashga sarflanadigan m ehnatni kamaytirish
va loyihaviy hujjatlarning sifatini oshirish, ishlab chiqarilayotgan mahsulot
sifatini oshirishdan iborat.
Q o‘yilgan maqsadga matematik usullami va EHM ni qo‘llash, loyihaviy
ishlarni kom pleks avtom atlashtirish, loyihalashni bo sh q arish sifatini
oshirish, loyihalanayotgan obyektlarning samarali m atem atik modellarini
qo ‘llash, butlovchi buyum lar va m ateriallarni qo ‘llash, ko‘p variantli
loyihalash va optimallash usullaridan foydalanish asosida loyihalash yo‘li
bilan erishiladi.
|
