ALT ning ishlash rejimlari. Foydalanuvchi loyihachi ALT bilan
quyidagi ikki rejimdan birida o ‘zaro ta ’sirlashishi mumkin: paketli yoki
m uloqotli rejimda.
Paketli rejim — loyihalashning eng sodda rejimidir. Bu rejimda EH M
barcha loyihaviy masalalami avtomatik hal qiladi. Loyihachi EHMga dastur
kiritishi va alfavitli-raqamli yozish qurilmasi (ARYOQ) da yoki graf
yasovchida loyihalash natijalarini olish kerak. Biroq paketli rejim faqat
loyihani ishlab chiqishning har daqiqasida dastur barcha zarur ishlarni
nazarda tutgan holdagina qo‘llanishi mumkin.
Muloqotli rejim — loyihalash rejimi bo‘lib, unda sikl davriy takror-
lanadi: mashinaga vazifa berish, javob olish va javobni tahlil qilish. M ulo
qotli rejimni samarali qo‘llash uchun EH M reaksiyasining (aks ta ’siri-
ning) o ‘rtacha vaqti yetarlicha kichik bo ‘lishi zarur: sekundning ulushlari-
dan bir necha sekundgacha. Bu rejim loyihalashda barcha ishlarni oldindan
programma(dastur)ga solib bo ‘lmagan holda qo ‘llaniladi. Loyihalashning
bundan keyingi yo‘nalishini bir qiymatli aniqlash m um kin boMmagan
hollar yetarlicha tez-tez uchrab turadi. Bunday hollarda oldindan oraliq
natijalarni tahlil qilish, qo‘shimcha m a’lumotlarni aniqlash, yechimlarning
m um kin b o ‘lgan variantlarini qarab chiqish, eng yaxshilarini tanlab olish
va shundan keyingina loyihalashni davom ettirish zarur.
Insonning EH M bilan muloqotli ishlashini samarali amalga oshirish
loyihachining individual pultlarini yaratish tufayli m um kin b o id i, ular
loyihachining avtomatlashtirilgan ish o ‘rinlari (AIO’) deb ataldi. A IO ‘ ning
texnik vositalari tarkibiga mini yoki mikro EHM , alfavitli-raqamli va grafik
axborotni aks ettirish qurilmasi, alfavitli-raqamli va grafik axborotni kiritish
qurilmasi kiradi. AIO' markaziy hisoblash kompleksida (M H K ) joylashgan
yoki ALT iyerarxiyasining keyingi sathida joylashgan yanada yirik EHM
bilan aloqaga ega.
Alfavitli-raqamli va grafik axborotni aks ettirish qurilmalariga alfavitli-
raqamli displey (ARD) va grafik displey (G D ), chizm achilik avtomatlari
(CHA) kiradi. ARD ekranlarida harflar, raqamlar, turli maxsus sim-
vollardan iborat matnli axborot aks etadi. Bu axborot loyihachiga loyihalash
jarayonini tahlil qilish uchun va qaror qabul qilish uchun zarur b o ‘ladi.
CH A da ham matnli, ham grafik axborot rasmlar, chizm alar, grafiklar
va hokazolar tarzida akslanadi. CHA da olinadigan axborot hujjatlashtiriladi,
uni saqlash yoki konstruktorlik hujjatlari komplektiga kiritish mumkin.
EH M ga alfavitli-raqamli axborotni kiritish uchun displeylarning klavia-
turalari ,,K onsul-260“ turidagi pultli yozuv m ashinkalari q o ‘llaniladi.
E H M ga amalda istagan murakkablikdagi grafik axborotni kiritish, grafik
axborotni kodlash qurilmalari yordamida amalga oshiriladi.
Sanab o ‘tilgan tashqi qurilma ALT dagi A IU larning keng imko-
niyatlari haqida dalolat beradi. U lar loyihachini deyarli barcha grafik va
hisob-kitob ishlaridan ozod qilishi m um kin. ALT yordam ida tayyor
chizm alar va talab qilingan m atnli materiallarni olish m um kin, olingan
natijalarni juda oddiy tuzatish mumkin, bunda tuzatish avtom atik ravishda
barcha chiquvchi hujjatlarga tez va aniq kiritiladi.
ALTda AIU dan foydalanishning samaradorligini oshirishga vaqtni
b o ‘lish (ajratish) rejim ini q o ‘llash yo ‘li bilan erishiladi. H aqiqatan,
A lU ning videoterminalida loyihalash jarayonining oraliq natijalari haqida
axborot olib, loyihachi o ‘ylab ko‘rishi va navbatdagi qarorni qabul qilishi
kerak. Bunda markaziy hisoblash kompleksi (M H K ) hisoblashlar bilan
yuklanmagan bo‘ladi va ishlamaydi. Bu
undan foydalanish samaradorligini pasay-
tirad i. E H M ning yuklanishini (ishini)
oshirish uchun unga bir nechta A IO ‘ lar
ulanadi. EH M A IO ‘ larni navbati bilan
so‘roq qilib chiqadi va talab b o ‘lganda
