25
25
Duradgorlik go‘niyasi (burchaklik) – duradgorlik ishlari bilan qurilish kons truk-
siyalari elementlarining to‘g‘ri burchak (90
0
) hosil qilib biriktirilganligi tekshiri ladi.
Go‘niya asos (kunda) va unga to‘g‘ri burchak ostida biriktirilgan bo‘linmalari bo‘lgan
chizg‘ichdan iborat. U metall yoki yog‘ochdan yasaladi. Ishlatilishiga ko‘ra metall,
yog‘och, porsi, vintli va surma go‘niya turlari bor (19-rasm).
Duradgorlik gо‘niyasi
yordamida kvadrat, tо‘g‘ri burchaklar tekshiriladi,
о‘lchanadi va chiziladi (20-rasm).
Yog‘och materiallardan buyum tayyorlash bilan bog‘liq bo‘lgan ishlar xilma-
xil bo‘lib, ularni amalga oshirishda о‘lchash va rejalash
asboblaridan tashqari arra,
randa, egov, bolg‘a, iskana, yog‘och tо‘qmoq, ombur, jilvir qog‘oz kabi asboblardan
foydalaniladi.
Duradgorlik o‘quv ustaxonalarida ishlatiladigan
arralar shakliga qarab turlarga
bo‘linadi (21-rasm).
Duradgorlik randalari vazifasiga ko‘ra
sirtlarni tozalash, silliq lash, te-
kislash maq sadida ishlatiladi. Randalar sherxebel,
taxta randa kabi turlarga
bo‘linadi (22-rasm).
Mehnat unumdorligini oshirish va mehnatni osonlashtirish uchun elektr randalar-
dan foydalaniladi (23-rasm). Ularning yordami bilan ish qismlari mukammal sil-
liqlanadi va dekorativ bezash uchun to‘liq tayyor bo‘ladi.
Yog‘ochdagi ortiqcha qatlamni olib tashlash jarayoni
egovlash deyiladi.
Egovlar bir qirrali, yarim doirali, uch qirrali, kvadrat, yumaloq va maxsus egovlarga
bo‘linadi (24-rasm).
d) porsi
gо‘niya
a)
metall
chizg‘ichli
gо‘niya
b) oddiy yog‘och
gо‘niya
f) surma
go‘niya
(malka)
e) vintli
gо‘niya
19-rasm. Gо‘niya turlari:
1 – kunda; 2 – chizg‘ich; 3 – vint.
a) gо‘niya
yordamida tekshirish
b) gо‘niya yordamida detalni
rejalash
20-rasm. Gо‘niya yordamida sirtlarni gо‘niyaviyligini tekshirish.
26
26
Dastarra Burilma dastarra
Chaspakli arra Chizg‘a arra
Burch
arra Lobzik arra
