• Elektron raqamli imzo sxemasi
  • Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent




    Download 3,33 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet39/128
    Sana19.12.2023
    Hajmi3,33 Mb.
    #123541
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   128
    Bog'liq
    A9k4uhxO3YwZ1v7e4Zqkca5zrFHjWA2dl3HCizPL

    Imzoni tekshiruvchi
    Xesh qiymat
    Xesh qiymat
    Xesh qiymat
    Xesh 
    qiymatlar 
    teng bo‘ lsa, 
    imzo haqiqiy 
    bo‘ladi
    Shaxsiy kalit
    Ochiq kalit


    73 
    3.10-rasm. Elektron raqamli imzo sxemasi 
    ERIni shakllantirish jarayoni. Faraz qilaylik, 
    𝐴 tomondan 𝑀 
    xabarni imzolash talab etilsin. Buning uchun xabar 
    𝑀 ning xesh qiymati 
    hisoblanadi: 
    𝐻 = ℎ(𝑀). So‘ngra, xabarning xesh qiymati 𝐻 
    foydalanuvchining shaxsiy kaliti bilan “shifrlanadi” (bu haqiqiy 
    shifrlash emas, shunchaki shaxsiy kalit bilan 
    𝐻 ustida biror amal 
    bajarishdan iborat) va imzo 
    𝑆 = [𝐻]
    𝐴
    hosil qilinadi. Hosil qilingan imzo 
    ma’lumotga biriktirilib 
    {𝑀, 𝑆} qabul qiluvchiga uzatiladi. 
    ERIni tekshirish jarayoni. Faraz qilaylik, 
    𝐵 tomondan 𝑀′ xabarga 
    qo‘yilgan imzo 
    𝑆 ni tekshirish talab etilsin. Buning uchun 𝐵 tomon 
    dastlab xabar 
    𝑀′ ni xesh qiymatini hisoblaydi: 𝐻

    = ℎ(𝑀

    ). 𝐴 
    tomonning ochiq kaliti bilan 
    𝑆 ni “rasshifrovkalaydi” (bu haqiqiy 
    rasshifrovkalash emas, shunchaki ochiq kalit bilan 
    𝑆 ustida biror amal 
    bajarishdan iborat) va 
    𝐻 ni hosil qiladi. Agar ikkala xesh qiymatlar 
    (
    𝐻 𝑣𝑎 𝐻′) o‘zaro teng bo‘lsa, ERI to‘g‘ri deb topiladi (demak xabar 
    yaxlit). 
    Rad etishdan himoyalashni tushunishdan oldin, MAC asosida 
    yaxlitlikni ta’minlashga biror sodda misol keltiraylik. Faraz qilaylik, 
    𝐴 
    tomon o‘zining dilleriga 
    𝐵 tomondan 100 ta aksiyani olishga buyurtma 
    berdi. Berilgan buyurtmani yaxlitligini ta’minlash uchun 
    𝐴 tomon 𝐵 
    tomon bilan taqsimlangan kalit 
    𝐾
    𝐴𝐵
    yordamida MAC ni hisoblaydi. 
    Ma’lum vaqt o‘tganidan so‘ng, buyurtmalar tayyor bo‘ladi. Biroq, 
    𝐴 
    tomon to‘lovni amalga oshirishdan oldin aksiyalarning narxi tushib 
    ketadi. Bu vaqtda, 
    𝐴 tomon buyurtmani men bermadim deb turib oladi 
    va uni rad etadi. Bunga yaxlitlikni ta’minlash uchun hisoblangan MAC 
    ni har ikkala tomon ham hosil qilishi sabab bo‘ladi.
    Mazkur holat ERI bilan amalga oshirilsachi? Bunda, 
    𝐴 tomon 
    buyurtmani o‘zining shaxsiy kaliti bilan imzolab 
    𝐵 tomonga yuboradi. 
    Bu yerda 
    𝐴 tomon buyurtmani men bermadim deb rad eta olmaydi. 
    Sababi, buyurtmani imzolash faqat shaxsiy kalit bilan amalga oshiriladi. 
    Shaxsiy kalit esa, faqat 
    𝐴 tomonga ma’lum. 

    Download 3,33 Mb.
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   128




    Download 3,33 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

    Download 3,33 Mb.
    Pdf ko'rish