Kitoblar tasvirlarini har bir boiinmaning




Download 5,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/128
Sana14.05.2024
Hajmi5,22 Mb.
#230930
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   128
Bog'liq
Axborot-kutubxona katalogi va fondi. Ganiyeva B.I

Kitoblar tasvirlarini har bir boiinmaning
ichiga joylashtirish
Sistemali katalogni to‘g‘ri tuzish uchun bir boMinmada bir- 
lashtirilgan tasvirlarni joylashtirish tartibi muhim ahamiyatga ega. 
Tasvirlarni ancha samaraliroq joylashtirish masalasi ko‘pincha 
kutubxona matbuoti sahifalarida muhokama qilinadi va kutub­
xonalar tom onidan turlicha hal etiladi.
Katalogning bir bo‘linmasiga qo‘yilgan 
tasvirlarni joylashti-
rishning alfavit
tartibi m a’lum ustunliklarga ega. Bu tartib har 
bir kitobning tasviri tutadigan o‘rnini aniq belgilab beradi, 
bir m uallifning muayyan masalaga doir ham m a asarlarini bir 
joyga to‘plashni ta’minlaydi, kitobxon kitobning nom ini aniq 
eslay olmagan, m uallifning ismi va otasining ismini bilmagan, 
binobarin, alfavit katalogdan foydalana olmaydigan hollarda 
unga kerakli kitoblarning tasvirlarini qidirib topish im konini 
beradi. Tasvirlar alfavit tartibida joylashtirilganda kutubxona­
chi muayyan bo‘linm ada m a’lum asarning aks ettirilgan yoki 
aks ettirilm aganligini tez tekshirish imkoniyatiga ega bo‘ladiki, 
bu narsa katalogni tahrir qilishda g‘oyat m uhim ahamiyat kasb 
etadi. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, bunday tartib sistemali 
katalogning kitobxonga kitob tanlashda yordamlashishdan ibo-
98


rat bo‘lgan vazifasiga to ‘la ma’noda javob bermaydi. Tasvirlar 
alfavit tartibida joylashtirilgan paytda ilmiy jihatdan juda qim- 
matli kitoblar muayyan bo‘lim ning oxiriga, uncha qimmatli 
bo‘lmagan kitoblar esa bo‘lim ning oldiga chiqib qolishi m um ­
kin. Kitobxonlar esa ham isha ham butun b o lin m a m undari- 
jasi bilan tanishavermaydilar, ko‘pincha bo‘linm aning boshida 
joylanshgan bir qancha tasvirlarni ko‘zdan kechirish bilan chek- 
lanib qo‘ya qoladilar.
Ba’zan kitob muallifini va sarlavhasini emas, balki nashr etil- 
gan yilini asosiy belgi deb bilib, tasvirlarning alfavit tartibi o‘rniga 
teskari xronologik tartib qo‘llaniladi. Bu tartib qo‘llanilganda 
nashrlar xronologiyasi kamaya borib, dastlab oxirgi yilda nashr 
etilgan kitoblarning, so‘ngra undan oldingi yillarda nashr qilin- 
gan kitoblarning tasvirlari joylashtiriladi va hokazo. Kitobxon- 
ning birinchi galda har bir b o linm ada yangi kitoblar tasvirini, 
go‘yo fanning hozirgi darajasini aks ettiruvchi tarvirini uchratish- 
ni, tasvirlarni joylashtirishning bunday tartibini, alfavit bo£yicha 
joylashtirish tartibidan ustunligi deb hisoblaydilar. Aslida esa 
kitobning nashr etilgan yili hamisha ham uning yozilgan vaqti- 
ga to ‘g‘ri kelavermaydi, so‘nggi yillarda chiqqan kitoblar orasida 
qayta nashr etilgan kitoblar oz emas va ularni birinchi o‘ringa 
chiqarib qo‘yishni asosli bir narsa deb bolmaydi. Ayni vaqtda 
tasvirlarni nashr etish yilining teskari xronologiyasida joylashti­
rish katalogni tashkil qiiishda ham, undan foydalanishda ham 
ko‘p amaliy noqulayliklarni keltirib chiqaradi.

Download 5,22 Mb.
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   128




Download 5,22 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Kitoblar tasvirlarini har bir boiinmaning

Download 5,22 Mb.
Pdf ko'rish