|
Toshkent – 2023 1- ma’ruza mashg’uloti. Mavzu: kirish. Mexanika. Kinematika asoslari
|
| bet | 26/40 | | Sana | 22.02.2024 | | Hajmi | 15,65 Mb. | | #160565 |
Bog'liq 3-KURS FIZIKA (5-yillik sirtqi uchun)Qo’shimcha adabiyotlar
1..O.Ahmadjonov Fizika kursi, T., “Qqituvchi”, 1987.
2..Benjamin Crowell.Optics textbook (90)2004
3.T M.O’lmasova, J.Kamolov, T.Lutfullaeva. “Fizika. Optika Atom va yadro fizikasi”. . T., “Qqituvchi”, 1997.
Elektron ta’lim resurslari
1. www. tdpu. uz
2. www. pedagog. uz
3. www. Ziyonet. uz
4. www. edu. uz
5. tdpu-INTRANET. Ped
9 - MA’RUZA MASHG‘ULOTI
Mavzu: “MEXANIK TEBRANISHLAR VA TO‘LQINLAR.
TOVUSH TO‘LQINLARI”
Reja:
1.Garmonik tebranishlar.Garmonik tebranishlar kinetik va potensial energiyasi.
2. Mayatniklar.
3. So’nuvhci va majburiy tebranishlar. Rezonans.
4. Eshitish sezgisining xarakteristikalari.
5. Tovush to`lqinlari. Turli muhitlarda tovushning tarqalish tezligini .
TAYANCH TUSHUNCHALAR:
Tebranma harakat. Garmonik tebranma harakat va uni xarakterlovchi asosiy kattaliklar;
Garmonik tebranishlar energiyasi;
Majburiy tebranishlar;
Rezonans;
Kogerent to‘lqinlar;
To‘lqinlar interferensiyasi;
Tovush to‘lqinlari.
MAVZUNING QISQACHA MAZMUNI:
Biror muvozanat vaziyati atrofida davriy takrorlanib turuvchi harakatga tebranma harakat yoki tebranish deyiladi. Bunga soat mayatnigining tebranishi, elektr zanjirida o‘zgaruvchan tok, elektromagnit tebranishlar, tovush va shu kabilar misol bo‘la oladi. Garmonik tebranishlar deb, sinus yoki kosinus funksiyalari bilan ifodalanadigan (yoki qoidalari asosida namoyon bo‘ladigan) eng sodda tebranma harakatga aytiladi. Har qanday garmonik tebranma harakat (mexanik yoki elektromagnit, erkin yoki majburiy) - tebranishlar davri. - tebranish chastotasi, - tebranish amplitudasi - tebranish fazasi bilan xarakterlandi, ya’ni - tebranish davrini, - tebranish chastotasini hisoblash formulalaridir.
.
Shuningdek, , , kabi formulalar bilan ham hisoblash mumkin.
Teorema
Agar tebranayotgan jismga ta’sir qilayotgan umumiy kuch jismning holatini o’zgartirib, uni egallab turgan vaziyatidan siqib chiqaradi, bunda kuch quyidagi tenglama orqali ifodalanadi: F=–kx bu kuch ta’sirida jism harakati sinusoidal grafik namoyon etadi, jismning tebranish davri esa quyidagiga teng bo’ladi: T =2π(m / k )1/2
|
| |
