Azot A
Fosfor V
Hosildorlik, X
Jami V
0
‘rtacha
Vo
24.1
25.8
23.0
27.0
99.9
25.0
Ao
V;
28.4
29.7
30.1
27.4
115.6
28.9
V2
28.7
30.4
32.0
17.0
118.1
29.5
Vo
30.7
34.4
34.0
31.0
130.1
32.5
A2
V/
46.7
45.4
47.1
46.3
185.5
46.4
59.4
50.7
64.5
60.1
234.7
58.7
Umumiy yig'indi
883.9=£x
36.8=*
68-jadval
Azot A
Fosfor V
Jami A
Vo
v,
V2
a
0
99.9
115.6
118.1
333.6
a
t
130.1
185.5
234.7
550.3
Jami V
230.0
301.1
352.8
883.9=£*
2 5 6
A omillar (azot) uchun kvadratlar yigMndisi :
Ca=2>
2
:/
1
,n-c = (3 3 3.6
2
+5 50.3
2
):3 x 4 - 32 5 53.3= 1956.6 ; erkinlik darajasi
(/^-1) =
( 2 - l J = l
V
omillar (fosfor) uchun kvadratlar yigMndisi :
C
B
=£s
2
:
l
A
n-
С =(230.0
2
+301.1
2
+3 52.8
2
): 2
x
4-32 5 53.3=950.3 ;
erkinlik darajasi
( l
B
-
1) = (3-l)=2 AV o„zaro munosabat (azot-fosfor) uchun
kvadratlar yigMndisi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
C
AB
= C
v
- C
A
- C
B
= 3374.5 - 1956.6 - 950.3=467.6 ; erkinlik darajasi (/,4-1) (7
S
-1
)= (2-1) (3-1 )=2 .
Ikki omilli vegetatsion tajriba dispersion tahlil natijalari , 2 x 3
HCP
0
5=to
5
Sd=2.10x1.99=4.0
g
69-jadval
Dispersiya
Kvadratlar
yigMndisi
Erkinlik
darajasi
0„rtacha
kvadrat
F
F
F
05
Umumiy
3505.2
23
-
-
-
Azot A
1956.6
1
1956.60
269.50
4.4 д
Fosfor V
950.3
2
475.15
65.45
3,55
0„zaro
munosabat
AV
467.6
2
233.80
32.20
3.55
..
Qoldiq
(xato)
130.7
18
7.26
“
■ ■
1
1
XVII-KORR ELY ASIYA, REGRESSIYA VA KOVARATSIYA
Qishloq xo„jalik ilmiy tadqiqotlarda aniq va belgilangan funksional bog„liq bir
kattalikning har bir ko„rsatkichlari ikkinchi kattalikning ma‟lum bir ko„rsatkichlariga
mos kelishi kamdan kam xollarda uchraydi.Bu yerda ko'pincha o'zgarishlar orasidagi
munosibatlar uchraydi : bunda har bir X belgi ko„rsatkichi Y belgilaming bir emas
ko„pgina belgilariga mos keladi, ya‟ni taqsimlanadi.Bunday bog„lanish belgilarni
yoppa o„rganishda kuzatilib , funksional usuldan farqli ravishda stoxostik (boMishi
mumkin boMgan) yoki korrelyasion bogManish deb ataladi.
Korrelyasion bogManishni o„rganishda ikkita asosiy savol vujudga keladi -
bogManishlar yaqinligi va bogManishlar shakli.BogManishlar yaqinligi va shaklini
o„rganish uchun korrelyasiya va regressiya deb nomlanuvchi maxsus statistik
uslublardan foydalaniladi.
Korrelyasiya shakliga ko„ra
chiziqli
va
egri chiz\q\\
, yo„nalishiga ko„ra
to'g'ri
va
teskari
boMishi mumkin. Korrelyasiya va regressiya ikkita belgi orasidagi
bogManishni o„rgatsa
oddiy
, uchta va undan ortiq bogManishlar o„rgatilsa
ко 'p
kirrali
(murakkab) deb ataladi.
Regression va korrelyasion tahlil zamonaviy biologiya va agronomiya
tadqiqotlarida keng qoMlanilib, katta ahamiyat kasb etib bormoqda. Regressiya
deganda bir yoki bir necHta omillar o„zgarishi aniqlanganda Y yakuniy belgilarni
o„zgarishiga aytiladi.
Funksiya va argument orasidagi bogManish regressiyani boshqarish yoki
korrelyasion boshqarish bilan ifodalanadi. Oddiy regressiyada tenglik qisqacha
quyidagicha ifodalanadi Y=f(x) va murakkab regressiyada Y=f (x,z,v...).Agar belgilar
orasidagi bogManish darajasi katta boMsa regressiyani boshqarish yoMi bilan omillar
belgisi ko„rsatkichini aniqlash uchun yakuniy belgilar ko„rsatkichini oldindan aytish
mumkin boMadi. BogManish kuchini baholash uchun korrelyasiya koeffitsienti va
korrelyasiya munosibatidan foydalaniladi.
Tadqiqot natijalariga aniqlik kiritish uchun korrelyasiya , regressiya va
dispersion tahlil uslublarini birgalikda qoMlanishi
kovariatsion
tahlil nomini oldi.
Kovariatsiya so„zi ikkita korrelyasiya so„zining boshlangMch harflaridan va variatsiya
so„zidan tashkil topgan.
Kovariatsion tahlilning asosiy mohiyati quyidagilardan iborat .Agar Y yakuniy
belgilar va tadqiqotdan ajralmaydigan tadqiqotda o„rganilmaydigan X belgi
ko„rsatkichi chiziqli bog„lanishga ega bo„lsa , u holda kovariyasiya X belgilarga
nisbatan tadqiqot olib borish sharoitini nisbatan statistik bir xilligini ta‟minlaydi va
shunga ko„ra tadqiqot xatolik darajasini kamayishiga va o„rganilayotgan omillar
to„g„risida ko„proq ma‟lumotlar to„plashga imkoniyat yaratadi.
|
