Toshkent arxitektura qurilish instituti

164 
X-BOB. MAKTAB BINOLARI 
10.1. Maktablar klassifikatsiyasi 
Vazifasiga bog‘liq ravishda maktablar quyidagicha ajratiladi: 
- umumta’lim maktablar va maktab-internatlar; 
- bolalarni takomil tayyorlashga mo‘ljallangan ixtisoslashgan maktablar va 
maktab-internatlar; 
- sog‘lomlashtirish va sanatoriya-bog‘ ko‘rinishidagi maktablar; 
- jismoniy va aqliy rivojlanishi sust bolalar uchun maxsus maktablar. 
Umumta’lim maktablar tarkibiga boshlang‘ich, asosiy, o‘rta umumta’lim 
maktablari; ayrim predmetlarni chuqur o‘rgatishga ixtisoslashgan o‘rta umumta’lim 
maktablari; gimnaziya va litseylar kiradi. 
Ta’lim darajasi bo‘yicha umumta’lim maktablarida o‘qitishning uchta bosqichi 
qo‘llaniladi: 
- o‘qitishning I bosqichida 1-4 sinf o‘quvchilari tahsil oladilar; 
- o‘qitishning II bosqichida 5-9 sinf o‘quvchilari tahsil oladilar; 
- o‘qitishning III bosqichida 9-11 sinf o‘quvchilari tahsil oladilar. 
Sanitariya me’yorlariga muvofiq yangidan qurilayotgan shahar maktablarining 
sig‘imi 1000 o‘rindan oshmasligi, o‘quvchilari soni kam bo‘lgan qishloq 
maktablarida esa o‘qitishning I bosqichi uchun – 80 o‘rindan, o‘qitishning I va II 
bosqichlari uchun – 250 o‘rindan, o‘qitishning II va III bosqichlari uchun – 500 
o‘rindan oshmasligi lozim. 
 
10.2. Maktablar uchastkalari 
Umumta’lim maktablari mikrotumanda shunday joylashtirilishi kerakki, yashash 
joyidan maktabgacha masofa 500 metrdan ko‘p bo‘lmasligi lozim. Maktab binosi 
“qizil liniya”dan kamida 25 metr uzoqlikda joylashishi zarur.
Maktab qoshidagi uchastkalar xo‘jalik, badantarbiya-sog‘lomlashtirish, o‘quv-
tajriba, dam olish funksional zonalariga bo‘linadi. Badantarbiya-sog‘lomlashtirish 
zonasiga alohida talablar qo‘yiladi: to‘p va turli sport snaryadlarini uloqtirishga 

165 
mo‘ljallangan sport maydonchalari bino derazalaridan kamida 25 metr uzoqlikda 
joylashtirilishi va perimetri bo‘yicha balandligi 2,5-3 metr bo‘lgan to‘siqlar bilan 
o‘ralishi lozim; qolgan maydonchalar va bino derazalari orasidagi masofa 10 metrdan 
kam bo‘lmasligi kerak. Uchastkalar shunday loyihalashtirilishi kerakki, ularning 
hududiga o‘t o‘chirish mashinalari kirishi va halqa bo‘ylab aylanish imkoniyati 
ta’minlangan bo‘lishi lozim. 

Download 18,93 Mb.