• Bioterrorizm
  • Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti f. T. Hakimova, N. X. Xoliyeva fuqaro muhofazasi




    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet80/151
    Sana14.12.2023
    Hajmi6,38 Mb.
    #118509
    1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   151
    Bog'liq
    Fuqaro muhofazasi

    Xalqaro terrorizim - bir davlat hududi
    doirasida tashqariga chiqadigan Terrorizm deb 
    tariflanadi. 
    Terrorizmga 
    qarshi 
    kurash 
    O‗zbekiston 
    dunyo 
    jamoatchiligini 
    birinchilardan bo‗lib davlatlarni hamjihatlikka 
    birgalikda 
    harakat 
    qilishga 
    uning 
    global
    muammoga aylanib ketishining oldini olishga 
    eng nufuzli xalqaro tashkilotlar minbarlaridan 
    turib 
    chaqirdi. 
    Mamlakatimiz 
    Prezidenti 
    I.A.Karimov 
    199-yil 
    Birlashgan 
    Millatlar 
    Tashkilotiga so‗zlagan nutqida aynan Terrorizm 
    va uning moddiy manbalari to‗g‗risida to‗xtalib, 
    jahon jamoatchiligida birgalikda harakat qilish taklifini kiritdi.


    109 
    Bioterrorizm - ommaviy qirg‗in 
    qurollarini ishlatishda terrorizm turlari orasida 
    yuqori joyni egallaydigan o‗zining kuchli omillari 
    bilan bioterrorizm egallaydi. Hozirgi vaqtda 
    terroristlar qator davlatlarda biollogik retseptlarini 
    ishlab chiqmoqdalar. Ular tinch yashayotgan aholi 
    o‗rtasida ommaviy infeksion kasalliklarni keltirib 
    chiqarishga urinishadi. Asosiy biologik moddalar 
    bioterrorizm davrida ishlatiladiganlar turli xildagi 
    mikroorganizmlar bo‗lib ular kasalliklarni keltirib 
    chiqaradilar. 
    Biologik 
    moddaning 
    asosiy 
    xossalariga quyidagilar kiradi: 
    - kichik dozada bo‗lishiga qaramay, tirik organizmlarni yo‗qotishga qaratiladi;
    - belgilangan muddatda har xil kasalliklarni keltirib chiqaradi; 
    - bir vaqtni o‗zida emas, har xil yo‗llar bilan (nafas olish va chiqarish, zararli 
    hasharotlar chaqishi; oziq-ovqatlar va suv) orqali tarqatilib, inson hayotiga xavf 
    tug‗dirish; 
    - diversantlarni xufiyona qo‗llash usullari; 
    - ko‗p kasalliklarni inson orqali sog‗lom insonlarga yuqtirish; 
    - biologik moddalarni tarqatilish o‗choqlarini berkitish usullari; 
    - faqat tirik organizmlarga tarqalishini ixtiro qilinishi. 
    Biologik moddalar bo‗limlar bo‗yicha xufiyona davr ichida ishlatilishi bir 
    biridan farqlanadi. Biologik moddalarning davom etishi bo‗yicha xufiyona davri 3 
    guruhga bo‗linadi: 
    1. Tez rivojlanuvchi - toksin, botulizm zararlanishining birinchi kuniyoq 
    maksimum tarqalishini ta‘minlash. 
    2. Sekinroq harakatlanuvchi - zarralangandan so‗ng 2-5 kun o‗tgandan keyin 
    maksimal tarqalishini ta‘minlash. 
    3. Qoldirilgan harakat - zararlanishini 5 kun yoki ortiqroq vaqt o‗tgandan keyin 
    kasallik paydo bo‗lishidir. 
    Mustahkamlik bo„yicha (yashash miqdori) tashqi muhitda patogen 
    mikroorganizmlar 3 guruhga bo„linadi:
    1. Mustahkamlik darajasi kamlari (viruslarning saqlanishi) - 1-3 soatgacha. 
    2. Nisbatan (o‗rtacha) mustahkamlik - 1 kun mobaynida viruslarni saqlanishi. 
    3. Yuqori mustahkamlik darajasiga ega bo‗lganlari - uzoq kunlar mobaynida 
    saqlanuvchi viruslar. 
    Birinchisiga bog‗liq biologik agentlar, og‗ir yo‗qotuvchilarni tashkil etuvchilar 
    nisbatan oxiri o‗lim bilan tugallanadigan modda guruhlarda safdan chiqaruvchi 
    qo‗zg‗atuvchilar kiradi. Undan tashqari mehnat qobilyatini yo‗qotish holatlarini 
    keltirib chiqaradi. 
    Ikkinchi guruh biologik moddalarga vaqt o‗tishi bilan sog‗ayib ketadigan 
    moddalar kiradi, sog‗lomlashtirish muddati 10 kundan bir necha oygacha talab 
    qilinadi. 
    Taxmin qilinishicha terroristlar qo‗llaydigan usullar ko‗proq portativ bo‗lishi 
    mumkin. Hattoki, ular tashqi ko‗rinishi maishiy xizmat qiladigan narsalarga 


    110 
    o‗xshaydi, chemodonlar, xo‗jalik va yo‗l sumkachalari, tuflilar, ularga mo‗ljallangan 
    qog‗oz qutilarga oziq-ovqat paketlariga o‗xshash jihozlar bo‗lishi mumkin. 
    Terroristlarning terror harakatini oshirish uchun mo‗ljallangan obyekt va 
    hududlar ommaviy odamlar yig‗iladigan vokzal, aeroport, dengiz va daryo portlari, 
    metrolar, sport zallari va majmualar, kinoteatrlar, supermarketlar, katta ofislar, 
    idoralar va hokazolar. Oziq-ovqat omborlari, suv havzalari, suv ta‘minot stansiyalari 
    bo‗lishi mumkin. 
    Biologik agentlarning birdan-bir xavfli tamoyillari shundan iboratki, qachon va 
    qayerda qanday holatlarda qo‗llash va indikatsiyasini aniqlash mushkul va o‗z 
    vaqtida chora ko‗rishni belgilay olish qiyin. 
    Insonlarni zararlashda qo‗llaniladigan bakterial moddalarni qo‗llashda 
    qo‗llanadigan usullar quyidagicha 
    - bakterial moddalarni tarqatishda aerozol ballonlaridan foydalanish; 
    - diversiya yo‗li bilan oziq-ovqat va ichimlik suvlarini zararlash; 
    - kasallik tarqatuvchi pashshalar va chaquvchi hayvonlardan foydalanish 
    mumkin. 
    Kasallik uyg‗otuvchilarni tarqatishda ko‗proq tashuvchilardan foydalaniladi. 
    Bunday tarqatish kasalliklari chuma, Sari lixoradkasi, Ku-lixoradkasi, tularemiya, 
    Sibir yarasi va boshqa turdagilar kiradi. 
    Ular quyidagi omillar bilan anqilanadi: 
    1. Aktiv biologik tarqatuvchilar odam va hayvonlarga faol hujum qiladigan va 
    qon so‗ruvchilar uchun hamda oziq-ovqatni zararlovchilar.
    2. Inson va hayvonlar uchun uzoq muddat uyg‗otuvchi infeksiyalarni saqlavchi 
    kana va pashshalar, bitlar orqali.
    3. Tabiat qo‗ynida infeksiyalarni mustahkam tashkil etuvchi avloddan-avlodga 
    o‗tkazuvchi hayvonlardan foydalanish usuli.
    4. Nisbatan yengil ko‗payadigan, sun‘iy zararlaydigan tez ko‗payuvchi 
    narsalardan foydalanish.
    5. Ma‘lum bo‗lmagan tarqatuvchilardan foydalanishi ham mumkin. Noma‘lum 
    yoki 
    belgilanmagan 
    usulda 
    tez 
    va 
    mustahkam 
    infeksion 
    kasalliklarni 
    tarqatuvchilardan foydalanish usullari.

    Download 6,38 Mb.
    1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   151




    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti f. T. Hakimova, N. X. Xoliyeva fuqaro muhofazasi

    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish