KEYSLAR TO’PLAMI
Veterinariyada ishlatiladigan dori turlarini o‘ziga xosligi. Veterinar dorilarni dozalash
X DFda zaharli, kuchli ta’sir etuvchi va ayrim keng qo‘llaniladigan dorilarning ot, sigir, qo‘y, it, tovuqlar uchun bir martalik dozalari keltirilgan.
Hayvonning turiga ko‘ra dorivor moddaning dozasini sanab chiqarilishi quyidagi jadval orqali bajariladi:
Otning vazni 400 kg deb olinib, dorivor moddalar nisbati qo‘llaniladi.
Dozasi ikkita son bo‘yicha keltirib: birinchisi minimal (keng qo‘llanadi; ikkinchisi-maksimal doza. Ular urg‘ochilar uchun, qo‘chqorlar uchun esa 10-25% yuqori bo‘ladi.
Lekin ushbu hisob-kitob barcha dorivor vositalarga to‘g‘ri kelavermaydi, chunki hayvonlardagi dorilarga sezgirligi turlicha.
№
|
Hayvonlar
|
Vazni, kg
|
Dozasi
|
1.
|
Qoramol
|
300-350
|
1-1/5
|
2.
|
Eshak
|
150-200
|
1/3-1/2
|
3.
|
Qo‘y
|
32-50
|
1/5-1/6
|
4.
|
CHo‘chqa
|
50
|
1/5-1/6
|
5.
|
It
|
10-12
|
1/10-1/16
|
6.
|
Mushuk
|
2-2.5
|
1/20-1/32
|
7.
|
Qushlar
|
2
|
1/20-1/40
|
Masalan, qoramol kalomelga sezgir, lekin kalomelga cho‘chqalarning sezgirligi past. Mushuklar yurak glikozidalariga valeriana nastoykasiga, fenilsalitsilat, fenolga sezgir bo‘lsa, apomorfinni sezmaydilar.
Qushlar juda natriy xloridga sezgir bo‘lsa, lekin strixninga sezgirligi kam.
Dorivor moddaning ta’sir etish kuchi bir xil dozada bo‘lsa ham, hayvonning yoshiga qarab har xil bo‘ladi. Ot va qoramol 3-4 yoshda rivojlangan bo‘lsa, cho‘chqalarniki 2-3 yoshda bo‘ladi. Har xil yoshdagi ot va qoramollarga dori moddalarni belgilanishi quyidagicha:
№
|
Qoramol yoshi
|
Dori modda
|
Ot, yoshi
|
Dori modda
|
1
|
3 dan 8gacha
|
1
|
3 dan 12gacha
|
1
|
2
|
8dan 12gacha
|
¾
|
12dan 20 gacha
|
¾
|
3
|
13 dan 15 gacha
|
½
|
20 dan 25gacha
|
½
|
4
|
1 dan 2gacha
|
¼
|
1dan 2gacha
|
1/12
|
№
|
Buzoqcha, yoshi
|
Dori modda
|
Toycha, yoshi
|
Dori modda
|
1
|
4 dan 8oygacha
|
1/8
|
1 dan 6 oy-gacha
|
1/24
|
2
|
1dan 4 oygacha
|
1/16
|
12 dan 20 oy-gacha
|
3/4
|
Dorivor moddaning organizmga yuborish yo‘li bo‘yicha dozasini nisbati:
Og‘iz orqali
|
1
|
Mushak ichiga
|
1/3-1/4
|
Rektal
|
3/2-2
|
Venaga
|
¼
|
Teri ostiga
|
1/3-1/2
|
Traxeya orqali
|
¼
|
Keltirilgan ma’lumotlar asosida quyidagi retsetlarda berilgan dozalarni asoslab bering:
Misol 1.: Sigir uchun tarkibida 200 g natriy xlorid va 400 g natriy sulfat bеrilsin.
Rp.: Natrii chloridi 200,0
Natrii sulfatis 400,0
M.f. pulvis
D.S. Ichish uchun kuniga 2 mahal
1 osh qoshiqdan еm bilan birga bеriladi.
Misol 2.: Tarkibida 3 g ammoniy xlorid va 2 g natriy gidrokarbonat saqlovchi 10 ta poroshok bеrilsin.
Rp.: Ammonii chloridi 3,0
Natrii hydrocarbonatis 2,0
M. fiat pulvis
D.t.d №10
S. Ichish uchun 1 порошокдан kuniga 2 mahal
Misol 3.: Buzoqchaga 4 lеvomitsеtin poroshogi 0,5 g dan bеrilsin.
Rp.: Laevomycеtini 0,5
D.t.d. N4
S. Ichish uchun 1 poroshokdan kuniga 2 mahal.
Misol 4.: It uchun 12 poroshok rovoch ildizidan 0,5 g dan bеriladi.
Rp.: Pulveris radicis Rhei 0,5
D.t.d. № 12
S. Ichish uchun 1 poroshokdan kuniga 3 mahal.
Poroshoklar umumiy qoidalar bo’yicha tayyorlanadi.
Mustaqil tayyorlash uchun savollar:**
Veterinariya amaliyotida ishlatiladigan dori turlarini tasnifi va tavsifi, ularni dozalash.
Veterinariya amaliyotida ishlatiladigan dori turlari tеxnologiyasining o’ziga hosligi
Veterinariya amaliyotida ishlatiladigan qattiq dori turlari tеxnologiyasi: poroshoklar, dustlar, yig’malar, granulalar, tabletkalar, briketlar, draje, kapsulalar, hapdori va bolyuslar.
Veterinariya amaliyotida ishlatiladigan suyuq dori turlari tеxnologiyasi: eritmalar, YuMB lar, suspenziya, emulsiya, damlama va qaynatmalar.
Veterinariya amaliyotida ishlatiladigan yumshoq dori turlari tеxnologiyasi: surtma, pasta, liniment va bo’tqalar.
Veterinariya atamalari bilan tarnishing.
Mustaqil tayorlash uchun savollar “Aqliy hujum” pedagogic texnologiya usulda muhokama etiladi.
|
