|
Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi maxsus dori turlari texnologiyasi
|
| bet | 163/316 | | Sana | 16.01.2024 | | Hajmi | 6,71 Mb. | | #138330 |
Bog'liq Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafeVaksinalarni qo‘shimcha ta’siri. Har bir yot modda kabi vaksinalar qo‘shimcha nojo‘ya ta’sir ko‘rsatishi va ayrim hollarda esa salbiy asoratlar qoldirishi mumkin, bemorni salomatligiga putur etishi bilan bir vaqtda aholini vaksina profilaktikaga bo‘lgan ishonchi kamayishi natijasida emlash surati ham tushib ketadi. Vaksinalarni nojo‘ya ta’siri kasalga chalinish kabi asoratlar paydo bo‘lishi emlash sababi bilan izohlanmaslig ahvolni yanada og‘irlashishiga olib keladi.
Hayotining birinchi uch oyida chaqaloqlar ko‘pincha vaksinatsiyadan keyingi davrda bo‘ladilar, shu sababli ko‘pincha interkurrent kasalliklarni “vaksinatsiya bilan bog‘liq” deb gumon qilish mumkin. Emlashdan keyingi reaksiya bu tabiiy hol, biroq bugungi kunda zamonaviy vaksinalar kamdan-kam ushbu asoratlarni chaqiradilar. Emlashdan keyingi asoratlar – bu kuchli reksiyalar juda kam kuzatiladi, ushbu reaksiyalar sabablarini quyidagicha izohlash mumkin:
• vaksina yuborganda yo‘l qo‘yilgan hatoliklar;
• sifatsiz vaksina;
• tasodifiy bir xil holatlar;
• sababi aniqlanmagan vaksinatsiya o‘tkazilganidan keyingi reaksiyalar.
Vaksina terapiyadan keyingi nojo‘ya ta’sirlarning xavfliligi birinchi navbatda ularni oldini olish va yo‘qotish bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rishga undaydi. Ayniqsa bu nojo‘ya ta’sirlar bola terisiga toshma toshishi, allergiya va boshqa holatlar kuzatilsa. Bunda shifokor bolaning ota-onasiga vaksinatsiyaning bola organizmi uchun ko‘proq foyda keltirishini va nojo‘ya ta’sir o‘tib ketadigan holat ekanligin, nima afzalroq ekanligini to‘g‘ri tushuntirishi lozim. Biroq emlashdan keyin bolani meningit yoki pnevmoniya kasalligi bilan og‘rishi, salbiy natijalarga olib kelishi mumkin. Masalan, “Emlashdan keyingi asorat” deb diagnoz qo‘yilgan va vafot etgan 83 nafar bolalarning 15 tasida bakterial meningit, 16 tasida – o‘tkir virusli kasallik va pnevmoniya, 4 tasida – ichak infeksiyasi bo‘lgan.
Dori vositalarni bolalarda sinash masalalari. Kattalar uchun mo‘ljallangan dori vositalar soni tobora ortib bormoqda, biroq bulardan bolalarni davolash uchun hammasi ham to‘g‘ri kelmaydi. Shu sababli ularni «bolalar (ma’lum yoshdagi bolalar) uchun xavfsizligi isbotlanmagan» yoki «pediatriya amaliyotida qo‘llash tajribasi etarli emas». Bularga misol qilib zambrug‘larga qarshi aerozol preparatlarni, yangi antibiotiklar (ftorxinolon va karbapenemlar)ni keltirish mumkin. Biroq ko‘p yillar pediatrlar ushbu preparatlarni tavsiya etilmagan yoshdagi go‘daklarga hayotiy ko‘rsatma bo‘yicha bermoqdalar va bu hol intensiv terapiya bo‘limlarida 60% dan ko‘pini tashkil etmoqda. AQSh va Evropa mamlakatlarida bolalar uchun mo‘ljallangan dori vositalarni sinash bo‘yicha qonunlar amaliyotga tatbiq etilmoqda, biroq ushbu jarayon juda sekin kechmoqda.
|
| |
