Toshkent moliya instituti huzuridagi moliya-bank xodimlarining malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash

Download 6,87 Mb. Pdf ko'rish
bet	158/191
Sana	17.12.2023
Hajmi	6,87 Mb.
	#121679

1 ... 154 155 156 157 158 159 160 161 ... 191

Bog'liq
Korporativ siyosat pdf

Mamlakatdagi ichki vaziyat tahlili

m etodikasi
Qisqaeha kirish
Kompaniyaning
кофогайу boshqaruvi reytingi (KBR) o'zida
firma boshqaruvini qanchalar moliyaviy manfaatdor shaxslar talablariga
javob bera olishini aks ettiradi.
KBR korporativ boshqaruv bo‘yicha turli milliy yondashuvlar
uchun ham q o ‘llanishi mumkin.
KBRni baholash metodikasi IHRT tomonidan 1999-yilda ishlab
chiqilgan tamoyillarga asoslanadi. Bunda analitiklar (tahlilchilar) 130 ta
standartlashtirilgan nazorat savoliarini qo'llaydilar. Ushbu savollar
o‘zida кофогайу boshqaruvga daxldor barcha masalalami (4.2
paragrafga qaralsin) aks ettiradi.
Shuningdek, kodeks va qoidalaming quyidagi manbalari ishlatiladi:
Jahon banki, IHRT, IOS.SO qoidalari, qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha
Yevropa dilerlari assosasiyasi va boshqalar.
Mamlakatdagi ichki vaziyat tahlili
Mamlakatdagi ichki vaziyat tahlili 4.2 chi paragrafda sanab
o‘tilgan har bir sohani (omil sifatida) baholashni o ‘z ichiga oladi.
Huquqiy ir.fratuzilma
Samarali huquqiy baza sog'lom korporativ boshqaruv amaliyoti
uchun zaruriy shart-sharoit hisoblanadi. M anfaatdor shaxslarning
yuridik huquqlari aniq qilib belgilangan bo‘lishi lozim. Huquqni
himoyalash tizimi manfaatdor shaxs huquqlari buzilgan holatda huquqiy
m e’yorlam i samarali va ketma-ket qoMlanishini ta ’minlab berishi kerak.
Yanada kengroq m a’noda olinganda qonunchilik va tartibni saqlash
tizimining umumiy hctati ham katta ahamiyatga ega.
Qonunchilikning turli xil tarmoqlari ichida, ehtimol, кофога^у
huquq eng ko‘p ahamiyatga ega. К офога^у huquq fundamental
masalalarga qc'shim cha tarzda kompaniyani tuzish qoidalarini,
aksiyadorlarga va boshqa manfaatdor shaxslarga beriladigan huquqlami,
aksiyalarni ro‘yxatdar. o'tkazish tartibini, shuningdek, direktorlar
kengashi va boshqaruv organlari majburiyatiarini muvofiqlashtiradi.
Nazorat va minoritar paket egalari mavjud bo‘lgan holatlarida kichik
paket egalari huquqlari qanday aniqlanadi va qanday himoyalanganligini
tushunish muhimdir. Qimmatli qog'ozlar bo'yicha qonunchilik u yoki
156

bu davlatning korporativ boshqaruv borasidagi huquqiy infratuzilmasini
baholashda кофогаНу huquqqa qaraganda kam ahamiyatga ega emas.
Qonunchilikning boshqa muhum tarmog‘i bo‘lib bankrotlik
to‘g‘risidagi va garov to ‘g ‘risidagi qonunchilik hisoblanadi. Кофогайу
huquqqa qaraganda ushbu tarmoqlar o ‘z-o‘ziga ko‘ra кофогапу
boshqaruv amaliyotiga bog‘liqlik joyi bo‘lmasada, ular, bunga
qaramasdan, tijorat huquqi infratuzilmasining muhum qismini tashkil
etishadi.
Asosan
bankrotlik
to‘g‘risidagi
qonunchilik
sohasida
kreditorlar va aksiyadorlarda to'lov qobiliyatiga ega bo'lmagan
kompaniyani tugatish v a qayta tashkil etish borasida kelishuvga erishish
imkoniyati mavjud bo‘lishi juda muhimdir.
Qonunni qo‘llash tizimi samaradorligi amaliy nuqtayi nazardan
moliyaviy manfaatdor shaxslarning yuridik huquqlariga qanchalik
darajada ta’sir ko‘rsatishida ahamiyatli. Ushbu omilni tahlili qonunlar va
me’yoriy hujjatlarni adolatli va to‘g‘ri qoMlanilishini baholashga
yo‘naltirilgan. Bunda asosiy e ’tibor aksiyalaming minoritar paketi
egalari va kreditorlar manfaatlariga nisbatan huquqiy m e’yorlaming
qo‘llanilish
samaradorligiga
qaratiladi.
Umuman,
mamlakatning
huquqiy infratuzilmasi
samaradorligi
darajasini
aniqlash
uchun
konsultatsiyalar jarayonida huquqshunoslar va investorlar tomonidan
olib boriladigan boshqaruv amaliyotining ijobiy va salbiy misollari
ko‘rib chiqiladi.
Mamlakatning huquqiy infratuzilmasini baholashda кофогайу
boshqaruv reytingini belgilash xizmati agentligi tomonidan hisobga
olinadigan omillar quyidagilar:
• Mamlakatda
va
uning
alohida
hududlarida
кофогайу
boshqaruvni tartibga soluvchi qanday qonunlar kuchga ega?
• Qanday yo‘l bilan aksiyadorlar va boshqa manfaatdor
shaxslarning huquqlari belgilangan?
• Quyidagilar qaysi qonunlar bilan tartiblashtiriladi:
- qimmatli qog‘ozlar bilan insayderlik savdolari;
- e’lon (chop) qilinadigan ma’lumotlar hajmi va hisobotlar;
- direktorlar kengashi tarkibi va ulaming majburiyatlari;
- aksiyadorlar reestrini yuritish tartibi va aksiyalar depozitariyasi
faoliyati masalalari;
- aksiyadorlar yig'ilishida ishonchli shaxslar huquqlari;
- ovoz berish (kumulyativ ravishda) proseduralari;
- aksiyalaming minoritar paketlari egalarining huquqlari;
- xorijiy kreditorlar va investorlaming huquqlari;
157

•
Ushbu qonunlam ing talabiari qanchalik batafsil belgilangan va
mukammal?
•
Mulkiy huquqlami tasdiqlash uchun aksiyadorlar reestriga
yozilish majburiy shart hisoblanadimi?
• Mustaqil
(xolis)
direktorlaming boMishi
majburiy shart
hisoblanadimi?
• Litsenziyaga ega boMgan nominal saqlovchida aksiyadorlar
reestri saqlanadimi?
• Huquqiy m e’yorlam ing qoMlanilishida huquqni ta’minlash
tizimining roli qanday?
• Qonunning buzilishi odatiy amaliyot hisoblanadimi?
• Кофога'ау boshqaruvga oid m e’yorlami tarqatilishi va majburiy
qoMlanilishida huquqni him oyalash tizimining ijobiy rolidan guvohlik
beruvchi misollar mavjudmi?
• Umuman olganda yoki amaliyotda korporativ boshqaruvning
qaysi sohalarida qonunchilikning sifatsizligini ko'rsatuvchi misollar
mavjudmi?
•
Investorlarring korporativ boshqaruv masalalari bilan bogMiq
boMgan da’vo arizalarining qanchasi sud tomonidan ko‘rib chiqish
bosqichi jarayonida turibdi?
• Bunday sud jarayonlarining tarixi qanday? D a’vo arizalarini
qondirishning taxminiy muddatlari qanaqa?
• Amaliyotda sud tizimi qanday ishlamoqda?

Download 6,87 Mb.

1 ... 154 155 156 157 158 159 160 161 ... 191

Download 6,87 Mb.

Pdf ko'rish