To‘rtinchi
komponent
o 'z
ichiga
quyidagi
kategoriyadagi
ko'rsatkichlam i oladi: direktorlar
kengashi tuzilmasi va tarkibi;
kengashning roli va faoliyati samaradorligi; tashqi direktorlaming roli va
mustaqilliligi (bog'liq emasligi); direktorlar va yuqori rahbarlarga haq
to'lash
siyosati, ulam ing faoliyati va bir-birining o'm ini bosa olishi
sifatini baholash.
Korporativ siyosat reytingini mikrodarajada (ya’ni kompaniya
miqyosida) va makrodarajada (ya’ni mamlakat miqyosidagi kompaniya
uchun tashqi bo'lgan omillami kompaniya korporativ siyosatiga ta’siri)
baholab belgilash mumkin.
Mikrodarajada reytingni baholashda quyidagilar inobatga olinadi:
boshqaruv organlarining o'zaro bog'liqlikdagi
faoliyati samaradorliligi,
direktorlar (kuzatuv) kengashi samaradorligi, kompaniya aksiyadorlari
va undagi manfaatdor shaxslarning samaradorligi.
Makrodarajada korporativ siyosat nuqtayi nazaridan reytingni
baholashda quyidagilar hisobga olinadi:
mamlakatda huquqiy, m e’yoriy
va
informatsion
infra tuzilmalar
samaradorligi.
Bunda
diqqat
quyidagilarga qaratiladi: huquqiy infratuzilma (korporativ siyosatga oid
qonunlar tizimi va ulam ing sifati), tartiblashtirish (muvofiqlashtirish va
nazorat qilish m exanizmlari va institutlari sifati), informatsion
infratuzilma (buxgalterlik standartlari, audit, hisobotlar tizimi,
axborot
tizimi) sifati, bozor infratuzilmasi (institutsional va funksional
tuzilmalari) sifati.
Umuman
olganda,
korporativ
siyosat
reytingi
(KSR)
kompaniyaning boshqarish jarayonini
investorlar va
moliyaviy
manfaatdor shaxslar m anfaatlariga qanchalik mos kelishini baholaydi.
Bunda KSR xaiqaro iqtisodiy ham korlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT)
tamoyillari va standartlari asosida 130 ta namunaviy savollarga
olinadigan javoblar yordamida 10 ballik shkala bo'yicha baholanadi.
Bunda KSR 10 balni tashkil etsa, u eng yuqori baholangan hisoblanadi.
Ko‘p jihatdan KSR darajasi mamlakat
bozoriga va unda faoliyat
yuritadigan kompaniyalarga nisbatan ishonchni va ulaming risklilik
darajasini belgilaydi.
KSR yordamida kompaniyalami boshqarilishi sifatini miqdoriy
baholash, undagi ijobiy va salbiy hodisalami prognoz qilish, bulaming
natijalari
asosida
paydo
bo'lishi mumkin bo'lgan xavflar va
disproporsiyalar manbalarini (sabablarini) aniqlash va o 'z vaqtida
ulaming kompaniyalarga, iqtisodiyotga va bozorga salbiy ta’sirini oldini
72
olish yoki noma’qul darajasini oldindan pasaytirish bo'yicha chora-
tadbirlami ishlab chiqish mumkin.
Savoliar
1. Korporativ siyosat sifati nima va uni nimalar belgilaydi?
2. Korporativ siyosat reytingi qanday ko'rsatkich
va unga qanday
komponentalar kiradi?
3. Korporativ siyosat reytingi qanday darajalarda baholanadi?
Topshiriqlar
1. Korporativ siyosat sifatini baholashning mazmunini yoritib
bering.
2. Tenninlar lug'atini tuzing.
