Toshkent tibbiyot akademiyasi 202-a guruh talabasi Mansurov Shohjahonning tayyorlagan Mustaqil ishi

Xavfli o’smalar kelib chiqishi.

• Ionlovchi nurlarning havfli o’smalar keltirib chiqarishi rentgen nurlari kashf etilgandan 10-12 yil o’tgach ma’lum bo’ldi. Nur bilan ishlovchi vrachlar va tadqiqotchilar terisida nurli kuyishdan so’ng rak kelib chiqishi ma’lum bo’ldi. Bu, hayvonlarda o’tkazilgan eksperimentlarda o’z isbotini topdi.Nur ta’sirida o’smalar hamma to‘qimalarda rivojlanishi mumkin. Radioaktiv nur chaqirgan o’smalar terida suyakda, tuxumdonlarda eng ko’p uchraydi. Qon ishlab chiqarish to‘qimalari raki - leykozlar eritmiya limfomalar rivojlanadi. Suyak o’smalari skeletda tanlanib to’planuvchi izotoplar Pu, Ra , Sr va boshqa osteotrop radioaktiv preparatlarning nuridan,rentgenoterapiyada skelet nurlanishdan keyin yuzaga kelishi mumkin.

Nur kasalligini davolash prinsiplari.

• Bu kasallik davolash, nurlangan organizmda kritik sistemalarda yo’qotilgan hujayralarni o’rnini to’ldirish; infeksiyani oldini olish va kuchsizlantirish; funksional va simptomatik terapiyadan iborat. Odam organizmi 10 Grgacha kattalikdagi dozalarda nurlanganda kritik sistema suyak ko’migi bo‘lib, unda interfazao’limi tufayli juda katta miqyosidahujayralar yetishmovchiligi ro’yberadi. Kasallik rivojining muayyan bir davrida suyak ko’migida aplaziya va unga bog’liq ravishda periferik qonda birlamchi granulotsitopeniya va trombopeniya kelib chiqadi. Bu o’zgarishlar, qisman ikkilamchi infeksion asoratlar va qon oqish – gemorragiyalar hisobiga yuzaga keladi. Qon ishlab chiqaruvchi hujayralar defitsitini suyak ko’migini transplantatsiya qilib amalga oshirish mumkin. Bunga o’rta va og’ir nur kasalligida immunitetning pasayishi to‘liq imkoniyat yaratadi.

Nurlanishdan keyingi kunlari amalga oshirilgan ko’mikning transplantatsiyasi bemorda pansitopeniyani kuchsizlantirishi; transplantatsiya antibiotikoterapiya bilan birga amalga oshirilgan taqdirda infeksion asoratlarning ham oldini olish mumkin. Ammo odamlarda o’tkazilgan allotransplantatsiya (ya’nishu turga mansub hayvonlardan, boshqa odamlardan olingan, antigen strukturasi farqqiluvchi ko’mikni ko’chiribo’tkazish, keyinchalik transplantatni egasiga qarshi reaksiyasi tufayli rivojlanadigan ikkilamchi kasallikdan o’limga olib keladi. Bu nuqtai nazardan olganda faqat izologik (genetik bir xil, bir tuxumdan paydo bo’lgan egizaklardan yoki bemorni nurlanmay qolganko’migini boshqa soxalarga ko’chiribo’tkazish – autotransplantatsiya effektiv bo’lishi mumkin. Bu sharoitda transplantat immunologik konflikt chaqirmaydi.

• Nurlanishdan keyingi kunlari amalga oshirilgan ko’mikning transplantatsiyasi bemorda pansitopeniyani kuchsizlantirishi; transplantatsiya antibiotikoterapiya bilan birga amalga oshirilgan taqdirda infeksion asoratlarning ham oldini olish mumkin. Ammo odamlarda o’tkazilgan allotransplantatsiya (ya’nishu turga mansub hayvonlardan, boshqa odamlardan olingan, antigen strukturasi farqqiluvchi ko’mikni ko’chiribo’tkazish, keyinchalik transplantatni egasiga qarshi reaksiyasi tufayli rivojlanadigan ikkilamchi kasallikdan o’limga olib keladi. Bu nuqtai nazardan olganda faqat izologik (genetik bir xil, bir tuxumdan paydo bo’lgan egizaklardan yoki bemorni nurlanmay qolganko’migini boshqa soxalarga ko’chiribo’tkazish – autotransplantatsiya effektiv bo’lishi mumkin. Bu sharoitda transplantat immunologik konflikt chaqirmaydi.


Download 492.88 Kb.