Ta’limda axborot texnologiyalari Qarshi Innovatsion Ta’lim Universiteti
14
Ekranga belgi tushadigan joy maxsus usul bilan belgilanadi. Buning uchun maxsus belgi bor, u
kursor deb ataladi. Agar ekran matn kiritish
holatida ishlab turgan b
o‘lsa, unda kursor o‘chib-yonib
turadigan vertikal chiziqcha yoki harfning ustiga tushadigan t
o‘rtburchakka o‘xshaydi va matn kursori
deb nomlanadi.
Agarda ekran grafik holatda ishlab turgan b
o‘lsa, unda kursor yonib-o‘chib turadigan gorizontal
chiziqchaga
o‘xshaydi. Xullas, kursor ko‘rinishi holatga qarab o‘zgaradi.
Boshqarishga oid klavishlar har xil boshqarish vazifalarini bajaradi. Ayrim klavishlar, masalan:
CAPSLOCK, NUMLOCK va SCROLL LOCK klavishlarining ishlash vazifasini
o‘zgartirib turadi.
SHIFT, CTRL, ALT klavishlari boshqa klavishlar bilan birga ishlaydi. Masalan, CTRL+ALT+F degani
CTRL, ALT va F klavishlarini birdaniga bosishni bildiradi.
F1 dan F12
gacha b
o‘lgan klavishlar funktsional klavishlar deb nomlanadi. Dastur tuzilishiga
qarab, ushbu klavishlar har xil vazifalarni bajarishi mumkin. Bular 12 ta b
o‘lishiga
qaramasdan,
k
o‘pincha F1 dan F10 gachasi ishlatiladi. Odatda F1 klavishi yordamchi ma’lumotlarni olish uchun
xizmat qiladi (Spravochnik).
Num Lock (sonlarni saqlash) - sonlar kiritishning kichik klaviaturasi sonni kiritishga yoki kursorni
boshqarishga moslanadi. Sonlarni kiritish klavishlari ikki rejimda ishlashi mumkin:
sonlarni kiritganda,
kursorni boshqarishda.
Ikki holatning biridan ikkinchisiga
o‘tishni Num Lock klavishi bajaradi. Sonlarni kiritish paytida
sonlar klaviaturasi kalkulyatorning klaviaturasiga
o‘xshaydi. Sonlarni va arifmetik amallar belgilarini
kiritish uchun qulaylik yaratadi. Sonlarni kiritgan paytda Num Lock chiro
g‘i yonib turishi kerak, agarda
Num Lockni k
o‘rsatuvchi chiroq o‘chgan bo‘lsa, ushbu kichik klaviatura
bilan kursorni boshqarish
mumkin.
Ctrl (
Control
boshqarish) - boshqa klavish bilan birga bosilganda,
o‘sha klavishning vazifasi
o‘zgaradi, ALT (Alternative - o‘zgartiruvchi) - bu klavish ham boshqa klavishlar bilan birga bosilganda,
o‘sha klavishning ish vazifasini o‘zgartiradi.
