O’MT = Vektorli grafika asoslari
Tuzuvchi: Maxsus fan o’qituvchisi O’lmasbek Xolmirzayev 2-son KHM
= 56 =
Shuni aytib utish kerakki dasturda ba’zi kelishmovchiliklar xam bor.
Masalan,
parametrlar muloqot oynasida ko’pburchakning yulduzcha shaqlidagi yana
bir turi mavjud. (Ro1ugon as Star)
3-mavzu: Vektorli ob’ektlarning tuzilishi va xususiyatlari
Vektor grafikasida tasvir vektor deb nomlanuvchi chiziqlar asosida
qurilib, ularga turli parametrlar – rang, chiziq
qalinligi va joylashuvi
(vaziyati) xususiyatlari beriladi.
O’MT = Vektorli grafika asoslari
Tuzuvchi: Maxsus fan o’qituvchisi O’lmasbek Xolmirzayev 2-son KHM
= 57 =
Vektor grafikasida primitivlar deb nomlanuvchi ob‘ektlar bilan
ishlanadi. Primitivlarga ikki va uch o’lchamli oddiy geometrik figuralar
kiradi. Ikki o’lchamli geometrik figuralarga – nuqta, to’g‗ri chiziq, egri
chiziq, aylana, ko’pburchak kabi tekis shakllar kirsa, uch o’lchamli geometrik
figuralarga – kub, prizma,
piramida, sfera, konus, silindr kabi jismlar kiradi.
Ushbu oddiy geometrik figuralar asosida murakkab bo’lgan geometrik
figuralar – ob‘ektlar yaratiladi.
Vektorli grafika odatda ob’ektga qaratilgan grafika yoki chizma
grafikasi deb ham nomlanadi. Vektor grafikasida asosiy mantiqiy element
primitivlar bo’lganligi uchun, asosiy e‘tibor primitivlarni qurishda ularning
parametrlariga qaratiladi. Misol uchun yopiq ko’pburchak
tomonlari teng
yonli yoki ixtiyoriy bo’lishi, yopiq hududlar aylana, ellips yoki ixtiyoriy egri
chiziq asosida qurilishi mumkin bo’lib (1.4- rasm, a), ushbu yopiq
ko’pburchak yoki hudud ichini ranglash (1.4- rasm, b), gradientlash (1.4-
rasm, c) yoki shtrixlash (1.4- rasm, d) mumkin.
Agar rastr grafikasida bazaviy element nuqta bo’lsa, vektor grafikasida
chiziq hisoblanadi. Chiziq to’g‗ri yoki egri (splayn) bo’lishi mumkin. Chiziq bir
butun ob‘ekt hisoblanib, u matematik ifodaga ega. Shuning uchun ham vektor
grafikasi fayl hajmi rastr grafikasiga nisbatan ancha kam joy egallaydi. Vektor
grafikasi bilan ishlaganda biron bir ob‘ekt tahrirlanganda boshqa ob‘ektlar
tahrirlanmaydi. Ya‘ni tasvirda biron bir geometrik ob‘ektga osongina o’zgartirish
kiritish mumkin bo’lib, shu ob‘ekt ustida yoki
ostida joylashgan boshqa
geometrik ob‘ektlar tahrirlanmasligi imkoniyatlari mavjud.
Vektor grafikasi aniq va tiniq tasvirlar yaratishga imkon beradi.
Tasvirlar masshtablashtirilganda ularning sifati saqlanib qoladi. Shuning
O’MT = Vektorli grafika asoslari
Tuzuvchi: Maxsus fan o’qituvchisi O’lmasbek Xolmirzayev 2-son KHM
= 58 =
uchun ham undan dizayn, poligrafiya, reklama
va animatsiyada keng
foydalaniladi (1.5-rasm).
Vektorli grafikaning eng qulay tomoni u chiqarish qurilmalarining
barcha sifat sig‗imi imkoniyatlaridan foydalanadi. Ya‘ni vektor buyruqlari
chiqarish qurilmasiga, aytaylik printerga berilgan masshtabdagi tasvir chiziq va
ranglarini printer qancha nuqtadan iborat qilib chiza olsa shuncha nuqtalarni
qo’llashni buyuradi. Agar rastrli format printerga
chegaralangan nuqtalar
to’plamidan foydalanib chop ettishni buyursa, vektorli format printer qancha
nuqtalar to’plamini qo’llay olsa shuncha nuqtalarni qo’llashni buyruq beradi.
Vektorli tasvirlar kompyuterdan chiqarish qurilmasi (printer)ga turli
vektor buyruqlarini yo’llaydi. Printerlarda o’zining mikroprotsessori bo’lib, u
buyruqlarni qayta ishlaydi va ularni nuqta ko’rinishda qog‗ozga tushiradi.
Printerlarning turiga qarab ayrim hollarda kompyuter va printer
orasidagi ikki mikroprotsessorning axborotlarni
qayta ishlashida muammolar
yuzaga keladi va natijada tasvir qog‗ozda qisman yoki umuman chop etmasligi
yoki ekranga xatolik haqidagi axborot chiqarilishi mumkin.
