U. M. Matmusayev, M. Q. Qulmetov, T. A. Ochilov, T. A. Toytrova, J. R. Muxtarov metrologiya, stand artlash




Download 8,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/150
Sana24.11.2023
Hajmi8,02 Mb.
#104425
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   150
Bog'liq
Metrologiya, standartlash va sertifikatlash asoslari

A sb o b la r n in g sezgirligi
O ’lchanayotgan kattalik (A) ni ma'lum kichik m iqdor (A t)ga siljishiga 
asbobning sezgirligi deb ataladi. Siljish-burchak yoki chiziq b o ’yicha aniqlanadi. 
Chiziq bo’yicha sezgirlik -
yoki burchak bo’yicha sezgirlik -
До--burchak, grad.
Form ula (1.12), (1-13) dan ma'lumki, agar o ’lchanayotgan kattalik kichik 
miqdorda milning siljishi katta bo’lsa, asbobning sezgirligi yuqori bo’ladi.
Asboblarning sezgirligi ularning xatoligi bilan bog’liq. Agar asbobning 
sezgirligi kichik b o ’lsa, unda asbobning xatoligi katta bo’ladi.
O ’lchash natijalari bo’yicha ikkita grafik chiziladi (1.4-rasm):
1.Asbobning va o ’lchashning mutloq xatoliklari (1.5-rasm);
2 .Asbobning va o ’lchashning nisbiy xatoliklari.
1) Asbobning va o ’lchashning mutloq xatoliklari:
Aa 
град 
АА 
бирл
(1.26)
a
.* -
1.4-rasm. O ’lchashning mutloq xatoliklari.
63


aH=C-asbobda berilgan nominal xatolik; ah-o ’lchash bilan topilgan haqiqiy 
xatolik.
2) Asbobning v a o ’lchashning nisbiy xatoliklari:
1.5-rasm. O ’lchashning nisbiy xatoligi.
8H - asbobning nisbiy xatoligi, foiz
SH = ^ L - m = —  100 
(1.27)
Ая
Л //
bu erda:C - shkalalam ing b o ’lim qiymati; Ah-nominal kattalik, asbob 
shkalasidan olinadi.
O ’lchashning nisbiy xatoligi, foizda quyidagi form ula yordam ida aniqlanadi.
8

= -j-1 0 0
(1.28)
Asboblarda o ’lchash sifatini baholash uchun prof. A.V.Leontovich quyidagi 
mezonlami tavsiya etadi.
A gar nisbiy xatolik 8X < 1 foiz bo’lsa, o ’lchash sifati-yaxshi; ^ =1^-5 foiz 
b o ’lsa-o’rtacha; 8, > 5 foiz dan katta b o ’lsa, o ’lchash sifati past.
Laboratoriya asboblarida o ’lchash nisbiy xatoligi <^=1-5-5 foizgacha bo’lishi
kerak.

Download 8,02 Mb.
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   150




Download 8,02 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



U. M. Matmusayev, M. Q. Qulmetov, T. A. Ochilov, T. A. Toytrova, J. R. Muxtarov metrologiya, stand artlash

Download 8,02 Mb.
Pdf ko'rish