3 ) O ’lch ash xatolik lari ifo d a la n ish ig a qarab, ikki x il b o ’ladi: a) Mutloq xatolik; b) N isb iy xatolik. a) Mutloq xatolik o ’lchanayotgan kattalik birligi bilan ifodalanadi. аж = А - А т (1.19)
bu erda:ax - haqikiy mutloq xatolik; A - o ’lchash natijasi; A„-kattalikning
haqiqiy qiymati.
b) Nisbiy xatolik-mutloq xatolikni kattalikning haqiqiy qiym atiga nisbati bilan
hisoblanadi:
\ 0 0 = A ~ Ax 100
%; ( 1
. 2 0
) A„ A, 4) O ’lchashning natijasiga ta'sir etadigan xatoliklar 3 xil b o ’ladi:
a) M untazam xatoliklar;
b) Tasodifiy xatoliklar;
v) Q o’pol xatoliklar.
Muntazam xatoliklar o ’lchanayotgan kattalikka vaqt ichida bir hilda ta'sir
qiladi. M untazam xatoliklar uslubiy, asbobiy yoki sub'ektiv b o ’lishi mumkin.
O ’lchash usulini nazariy jihatdan aniq asoslanmaganligi natijasida uslubiy
xatolik kelib chiqadi.
O ’lchash asboblarining konstruktiv kamchiliklari tufayli kelib chiqadigan
xatolik asbobiy xatolik deb ataladi.
Sub'ektiv xatoliklar sinov ishlarini olib boruvchi shaxsning aybi bilan
chiqadigan xatoliklar.
Tasodifiy xatoliklar hisobga olib bo’lmaydigan har xil omillar ta'sirida hosil
bo’ladi. Bu xatoliklami takroriy tajriba bilan aniqlanadi.
Q o’pol xatoliklar-kuzatuvchining noto’g ’ri yozishi, hisoblashi va asbobning
noto’g ’ri ishlashidan hosil b o ’ladi.
Q o ’pol xatolar olingan nitijalar ichida yaqqol ko’rinadi. 6i
U lam i maxsus form ulalar bilan norm alligi yoki nonorm alligi tekshiriladi.
Sinov natijasida olingan eng katta k o ’rsatkich quyidagi formula bilan
tekshiriladi.
( 1
