118
(
)
(
)
(
)
кир
чик
кир
чик
кир
чик
pgБ
U
U
U
U
Р
P
K
/
lg
20
/
lg
10
/
lg
10
2
2
=
=
=
(9.1.6)
Kuchaytirgichning mu’im parametrlaridan biri kirish
va chiqish qarshiliklari
bo’lib, ular kuchaytirgich kirish va chiqishining o’zgaruvchan tokka ko’rsatadigan
qarshiligidir:
кир
кир
кир
I
U
R
=
;
чик
чик
чик
I
U
R
=
(9.1.7), (9.1.8)
I
kir
, I
chiq
– kuchaytirgich kirish va chiqish baza tokining o’zgaruvchan tashkil
etuvchilari.
Kuchaytirgichning keyingi parametri nazgruzka - iste’molchida
ajratilgan
nominal chiqish quvvatidir:
чик
чик
чик
R
U
P
/
2
=
(9.1.9)
Kuchaytirgichning foydali ish koeffitsienti chiqish quvvatini kuchaytirgich
iste’mol qiladigan elektr energiya quvvatiga nisbati bilan aniqlanadi:
умум
чик
Р
Р /
=
(9.1.10)
Kuchaytirgichning
amplituda
xarakteristikasi
deb
uning
chiqishidagi
kuchlanishning kirishidagi
kuchlanishiga boliqligini
( )
(
)
=
кир
чик
U
U
ifodalovchi grafigi
tushuniladi (9.1.1-rasm). Bu xarakteristikaning ko’rinishi to’ri chiziqli bo’lishi kerak.
Lekin,
real
kuchaytirgichlarda
tranzistor,
transformator
va
drossellar
xarakteristikalarining
nochiziqligi,
xarakteristikani
to’ri
chiziqli
ko’rinishdan
chetlanishiga, ya’ni nochiziqli buzilishlar bo’lishiga olib keladi. Bu bo’linmalar
kuchaytirgichning chiqishida begona chastotali signallarning ‘osil bo’lishi
bilan
xarakterlanadi.
Kuchaytirgichlarning chastota xarakteristikasi deb kuchaytirish koeffitsientining
chastotaga boliqlik grafigi
( )
(
)
=
К
tushuniladi (9.1.2 - rasm). Ideal kuchaytirgichlarda
kuchaytirgichning ishchi chastota diapazonida kuchaytirish koeffitsienti o’zgarmasligi
119
kerak. Lekin, real kuchaytirgichlarda parametrlari chastotaga boliq bo’ladigan
elementlar (siim, induktivlik) mavjud bo’lganligidan, ayrim
chastotalarda kuchaytirish
kichik, ayrim chastotalarda katta bo’ladi va bu chastotaviy buzilishlar deyiladi.
Buzilishlarni yo’qotish uchun kuchaytirgich sxemasiga chastota xarakteristikasini
tekislovchi o’zgartirishlar kiritiladi.
Kuchaytirgichlarning sxemasida reaktiv elementlarning bo’lishi
fazaviy
buzilishlarga olib keladi va ular kuchaytirgichlarning fazaviy xarakteristikasi orqali
ifodalanadi.
Kuchaytirgichning sezgirligi deb chiqish kuchlanishi kuzatilishi mumkin bo’lgan
kirish signalining amplituda qiymati tushuniladi.
Kuchaytirgichning sezgirligi unda bo’ladigan shovqinlar tufayli chegaralangan.
9.1.1- rasm. Kuchaytirgichning amplituda xarakteristikasi
9.1.2- rasm. Kuchaytirgichning chastota xarakteristikasi
a) ideal holda b) real holda
