121
A sinf kuchaytirgichlarda sokinlik rejimida ishchi nuqta uzatish xarakteristikaning
kvazichiziqli sohasi o'rtasida joylashadi (9.3.1 a va b rasmlar). Ushbu rejimda kirish
signalining to'liq davri davomida tranzistor chizish zanjiridan tok oqadi. Nochiziq
buzilishlar minimal (K
G
< 1 %), chunki kirish signalining ikkala yarim davri uzatish
xarakteristikasining kvazichiziqli sohasida yotadi. Agar (9.3.1) formulaga U
CHIQm
=
1\2E
M
, ; l
cHiQm
= I
o’RT
qo‘yilsa, FIK qiymati /7 = 1/4, ya’ni 25 % ni tashkil etadi.
9.3.1-rasm A sinf kuchaytirgichlarning uzatish (a) va o’tish (b) xarakteristikalari
A rejim kuchaytirgichlarda η qiymati kichik bo'lgani sababli,
u kichik quwatli
kirish kaskadlarda ishlatiladi. Bunday kuchaytirgichlar uchun η hal qiluvchi aham
iyatga ega em as, ularda KG m uhim hisoblanadi. В sinf kuchaytirgichlar. Ushbu
rejimda ishchi nuqta tranzistorning berk holatiga mos
keluvchi kvazichiziqli soha
chegarasida joylashadi. Bunda tranzistor berk rejimda bo'ladi (9.3.1, a va b rasmlar).
Tranzistor chiqish zanjiridan tok faqat kirish signali o ‘zgarishining yarim davrida
oqadi. Shuning uchun chiqish kuchlanishi sinusoidadan keskin farq qiladi, ya’ni ko‘p
sonli garm onik tashkil etuvchilarga ega bo‘ladi. Hisoblashlar ko‘rsatishicha, В sinf
kuchaytirgichlarda signal amplitudasiga bog‘liq bo‘lmagan
holda K
G
70 % ga yaqin
bo'ladi, kaskadning FIK ni 0,7 gacha olib chiqish mumkin. Shuning uchun o ‘rta va
katta quw atli kuchaytirgichlarda ishlatish uchun В sinf afzalroq. Kirish signalining
musbat va manfiy yarim davrlarini kuchaytirish uchun ikki taktli sxemalardan
foydalaniladi. Ikki taktli sxema har biri В sinfda ishlovchi
ikkita kuchaytirgichdan
122
iborat bo‘ladi. В sinf kuchaytirgichlarning kuchaytirilgan signaOarida signal buzilishlari
katta bo‘lgani sababli kuchaytirgichlarda В sinf amalda ishlatilmaydi.
9.3.2-rasm B sinf kuchaytirgichlarning uzatish (a) va o’tish (b) xarakteristikalari
AB sinf kuchaytirgichlar. AB kuchaytirish rejimida ishchi nuqta berkitish chegarasida
emas, balki EO ‘ to ‘g‘ri (zatvor-istok o ‘tish teskari) siljitilgan sohada, A sinfidagiga
qaraganda ancha kichik toklarda bo‘ladi. FIKi kichik bo'lgani sababli A sinf m
ikroelektronikada kam ishlatiladi. В va AB sinflarning ikki taktli kuchaytirgichlari keng
tarqalgan. D sinf kuchaytirgichlari. Ular impulsli quw at kuchaytirgichlarda ishlatiladi.
D sinf shuningdek kalit rejim deb ham nomlanadi. Ushbu ishchi rejimda tranzistor faqat
ochiq yoki berk holatda bo‘lishi mumkin. Shuning uchun bunday kuchaytirgich
kaskadning FIK birga yaqin bo'ladi. D sinfda ishlayotgan
kuchaytirgichning chiqish
kuchlanishi hamma vaqt to‘g‘ri burchakli impuls ko‘rinishiga ega bo'ladi va kirish
signalining kuchaytirilishi, yoki uning davomiyligi, yoki fazasi o'zgarishi
hisobiga
amalga oshadi.
