154
-
14.2.1-rasm. Mustaqil qo‘zg‘otishli generator prinsipial sxemasi (
a) va yu.i tavsifi (
b)
Asta
qo‘zg‘atish
toki
noldan
qiymatida
gacha
o‘zgartiriladi.
Egri chiziq 1 (17.2,
b-rasm) qurish uchun va
larning birnecha (8-10
nuqta) yozib olinadi. Egri chiziq 1 ning boshlang‘ich
ordinatasi nolga teng emas, bu
magnit tizimda kichik qoldiq magnit oqimi mavjudligi bilan tushuntiriladi. Qo‘zg‘atish
tokini nolgacha kamaytirib va uning yo‘nalishini o‘zgartirib, asta absolyut qiymatini
oshirib
=
Ob nuqtagacha boriladi, shu tariqa olingan egri chiziq 2 yu.i.
tavsifining tushuvchi shoxobchasi deyiladi. Birinchi va uchinchi kvadrantlarda
tushuvchi shoxobchasi 1 egri chiziqdan yuqori bo‘ladi. So‘ngra qo‘zg‘atish toki
nolgacha o‘zgartirilib, yo‘nalishi xam o‘zgartirilib, miqdorgacha
oshiriladi va uni
yuqorilashuvchi shoxobcha deyiladi (3 egri chiziq). Z egri chiziq boshqalaridan quyida
bo‘ladi. YU.i. tavsifining tushuvchi va yuqorilashuvchi shoxobchalari magnitlanish
(gisterezis) sirtmog‘i (petlya namagnichivaniya, gisterezisa) deyiladi. YU.i. tavsifida 2
va 3 egri chiziqlarning shrtacha qiymatini o‘tkazib (4 egri chiziq) hisobiy yuksiz ishlash
tavsifini olamiz.
YU.i. tavsifining to‘g‘ri chiziqli qismi magnit o‘zakning to‘yinmagan
qismiga mos
keladi. Qo‘zg‘atish tokini oshirishda davom etsak, mashinaning magnit o‘zagi to‘yina
boshlaydi va tavsif egri chiziq xarakteriga ega bo‘ladi. bog‘lanish
boshqa masshtabda
155
mashinaning magnit tavsifini takrorlaydi va mashinaning magnitlanish xususiyatlari
haqida fikr yuritish imkonini beradi.
