52
4.31-rasm. Zamonaviy qarshiliklarning ko‘rinishlari va parametrlari
rezistorni qanday siljitib joylatirishimizdan qat’i nazar, qarshilikdagi belgi har
doim ko‘rinib turadi, va zararli muhit ta’sirida o‘chgan yozuvlardan qo‘rqmasa
ham bo‘ladi. Chunki rangli halqalarni o‘chirish ancha qiyin bo‘ladi.
Qarshiliklar qiymatining doimiy bo‘lishiga bog‘liq
holda quyidagi turlarga
bo‘linadi: o‘zgarmaydigan, o‘zgaruvchan va maxsus. Doimiy(o‘zgarmaydigan)
qarshiliklarning qiymatini bir xilda bo‘ladi, o‘zgaruvchan qarshiliklarning
qarshiligini ishlatish jarayonida o‘zgartirish imkoni mavjud, maxsus qarshiliklarda
tashqi omillar ta’siri ostida qarshilikning qiymati o‘zgaradi:
tok yoki
kuchlanishning o‘zgarishida(varistor), harorat o‘zgarishida(termistorlar), yorug‘lik
o‘zgarishida (fotorezistor), va hokazo. Tok o‘tkazuvchi elementining turiga ko‘ra,
simli va simsizga bo‘linadi.
Ishlatilish tavsifi bo‘yicha diskretli qarshiliklar issiqbardosh, namlikka
chidamli, tebranish
va zarbaga chidamli, juda ishonchli va boshqalarga bo‘linadi.
Ma’lumki, sof metallarda erkin elektronlar soni ko‘p bo‘ladi va shu sababli
ulardan qarshilik elementini tayyorlashda foydalanilmaydi.
Simli rezistorlarni
tayyorlashda nikel, xrom va boshqalarning qotishmalaridan foydalaniladi.
53
4.32 – rasmda tasmali qarshilik qurilmasi ko‘rsatilgan. Dielektrikli
silindrsimon asos 1 ga 2 rezistiv tasma tushirilgan.
Silindrning chetlariga tok
o‘tkazuvchi 3 kontaktli qalpoqchalar qoplangan. 4 qismalar ham qalpoqchalarga
kavsharlangan. Tashqi muxitdan himoyalovchi 5 qoplama tasmani tashqi ta’sirdan
saqlaydi.
4.32-rasm. Tashqi qismi qoplangan qarshilikning umumiy ko‘rinishi.
