61
Scrum usulini tatbiq etgan holda ta‘limiy mobil ilovalarni yaratishning muhim
sharti - bu erishilgan natijalarni tahlil qilish, muammolarni hal qilish va keyingi
maqsadlarni belgilash bilan bog‗liq bo‗lgan muntazam uchrashuvlarda iborat [38].
Scrum moslashuvchan usul bo‗lib, u vaqtni boshqarish tamoyillariga
asoslanadi va jamoaviy ishlashni o‗z ichiga olgan holda jamoaning har bir a‘zosini
dasturiy mahsulotni yaratish jarayonida ishtirok etishini ta‘minlaydi.
Scrum usuli
bo‗yicha ta‘limiy mobil ilovalarni ishlab chiqishning asosiy ish rejasini alohida
kichik bosqichlarga ajratib amalga oshirishga imkoniyat yaratiladi. Shu sababli,
Scrum usuli pedagogik nuqtai nazardan kichik guruhlarda ishlash va
o‗qituvchining mashg‗ulot davomida pedagogik faoliyatini bosqichlarga ajratishiga
mazmunan mutanosibdir. Ta‘limiy mobil ilovalarni yaratish
bosqichlarini Scrum
usulidagi quyidagi komponentlar asosida takomillashtirish taklif etilmoqda:
loyiha jalvali (product-backlog) - yakuniy mahsulotga qo‗yiladigan talablar va
vazifalar ro‗yxatini o‗z tarkibiga oladi. Pedagogik jihatdan mashg‗ulot ssenariysi
va kutilayotgan natijalarga qiyoslash mumkin;
vaqt oralig‗i (sprint-backlog) - vaqt bo‗yicha belgilangan vazifalar rо‗yxati
bо‗lib, unda vazifalar ishlab chiquvchilarning imkoniyatlariga qarab belgilanadi.
Pedagogik jihatdan mashg‗ulotni vaqt bо‗yicha bosqichlarga bо‗lib chiqishga
о‗xshaydi. Undagi topshiriqlar guruhdagi talabalarning
imkoniyatlarini hisobga
olgan holda beriladi;
scrum doska (scrum-taskboard) - ish bosqichlarini aks ettiruvchi qism bо‗lib,
unda rejalashtirilgan vazifalar, jarayondagi vazifalar va bajarilgan vazifalar о‗z
aksini topadi. Bu nafaqat о‗qituvchiga balki, talabaga individual va jamoaviy
faoliyatni kuzatish imkonini beradi;
vazifalarni kuydirish diagrammasi (burndown chart) - bu jamoa tomonidan
ma‘lum miqdordagi vazifani bajarishga sarflanadigan vaqt davri bо‗lib, unda
vazifani bajarishda jamoa nimaga duch kelishiga
qarab harakatlanadigan
diagrammadir. Pedagogik jihatdan u faqat jamoaning taraqqiyot trayektoriyasini
emas, balki jarayonda uchragan qiyinchiliklarni yengish va faollikni saqlash usuli
sifatida xizmat qiladi;
62
tayyorlik mezoni (definition of done) - jamoa tomonidan ma‘lum miqdordagi
vazifani bajarishga sarflanadigan vaqt davrida belgilangan vazifalarning to‗liq
bajarilganligini
aniqlash
mezoni
hisoblanadi.
Pedagogik
jihatidan
bu
mashg‗ulotning mustahkamlovchi-yakuniy bosqichiga mos keladi. Unda erishilgan
natijalar tahlil qilinadi va keyingi faoliyat strategiyasi belgilanadi.
Bundan tashqari Scrum usulida yana quyidagilarga alohida e`tibor qaratiladi:
Product owner (Mahsulot egasi) maqsadlar qo‗yadi va ularga ustuvorlik
beradi. U ilovaning kerakli xususiyatlarga mos kelishini nazorat qiladi.
Mijoz va
ijrochilar jamoasi o‗rtasida vositachilikni amalga oshiradi. Mobil ilovani yaratish
uchun zarur bo‗lgan harakatlarni baholash uchun javobgardir. Mahsulot egasi
mijoz, uning vakili yoki ishlab chiqaruvchi kompaniyaning vakili bo‗lishi mumkin.
scrum team (ishlab chiqish guruhi) loyihalarning murakkabligiga va ish
hajmiga qarab 5 dan 9 kishigacha bo‗lishi mumkin. Jamoaning barcha a'zolari
topshirilgan vazifalar uchun teng javobgardir.
scrum-master (guruh koordinatori) jarayonning sur'ati uchun mas'uldir va u
yordamchi sifatida harakat qilishi mumkin. Jamoaga yuzaga kelgan muammolarni
hal qilishda yordam beradi.
sprint - bu vaqt davri bo‗lib, uning davomiyligi
bir haftadan bir necha
haftagacha bo‗lishi mumkin va butun dasturlash davrida o‗zgarishsiz qoladi. Har
bir sprint oxirida mijozga mahsulotning o‗sishi deb ataladigan mobil ilovaning
ishlash funksiyasi ko‗rsatiladi.
daily-meeting (kundalik uchrashuv) - ijrochi guruh a‘zolarining guruh
koordinatori bilan kundalik uchrashuvi. Bundan maqsad o‗tgan yig‗ilish yakunidan
buyon qanday ishlar amalga oshirilgani, nima qilish
kerakligi va belgilangan
vazifalarni hal etish jarayonida qanday muammolar yuzaga kelganini ko‗rishdir.
15-20 daqiqa davom etadigan yig‗ilish yakuniga ko‗ra yuzaga kelgan muammolar
muhokama qilinadi.
Sprint Retrospective – (retrospektiv tahlil) - sprint uchun jamoaning ish
usullarini baholash. Odatda, oxirgi sprint yakunida chuqurroq tahlil qilinadi.
63
Scrum usulini tatbiq etgan holda ta‘limiy mobil ilovani yaratishning asosiy
bosqichlari:
