7
topadi. Tabiiy Geografik privintsiya zonaning Geografik urnn,
iklimi hamda
arografik gsomorfologik xususiyatlari, o‗simlik koplami tuproqlari, sr osti suvlari,
tabiiy geografik protsesslar, hayvonot olami va boshkalarda mujassamlashgan yirik
qismlaridir. Bunga Turkiston tabiiy geografik O‗lkasining JungoriyahTyan‘shan,
Markaziy Kozogiston, Turon provintsiyasini misol qilib ko‗rsatish mumkin.
Tabiiy geografik oblast‘h provintsiyaning bir qismi bo‗lib boshka xarakteri,
mezoiklimi sr osti suvlarining xususiyati va tuproq, o‗simlik koplami bilan ajralib
turadi.
Tabiiy Geografik rayonhtabiiy geografik oblastning sharoiti bilan boshkalardan
fark kiladigan, uziga xos tuproq va o‗simlik koplamiga ega bo‗lgan yirik qismidir.
Tabiiy hududiy majmualar ya‘ni tabiiy landshaftlar, birinchidan anik hududiy
birlik, ikkinchidan geografik birliklardan tashkil topgan murakkab geografik
majmua, uchinchidan asosiy tabiiyh Geografik birlik
va hududiy tabiiy geografik
tadkikotlarning asosiy ob‘sktividir.
Landshaftlarning tipologik birliklarini xaritaga tushirish uziga xos usul
xisoblanadi. Bu usul kullanilganida tabiiy Geografik birliklar tipologik landshaftlar
majmualari xarntalar asosida aniklanadn. Bunday tipolognk majmualar egallagan
maydon bir tabiiy geografik birlik deb olinadi. Tabiiy geografik rayonlashtirishda
bunday usuldan foydalanishdan avval hududning tipologik
landshaftlar xaritasi
tuziladi.
Tabiiy geografik rayonlashtirish xalk hO‗jaligining turli soxalarinn
rejalashtirishda tayanch xisoblanadi. Masalan, Turkiston O‗lkasida paxta ekish va
uning maydonlarini kengaytirish uchun shu hudud tuproq iklim sharoitini bilish
etarli emas, undan tashkari sr yuzasining tuzilishini, yer osti suvlarining kanchalik
chukurligini grunt
xususiyatlarini, eroziya jarayonlarini o‗simlik koplamini bilish
kerak bo‗ladi.
Tabiiy geografik rayonlashtirish yangi shaxarlarni barpo qilish, yullar kurish va
ulardan
foydalanishda, sugoruv kanallari, melioratsiya tarmoklarini tugri
rejalashtirish, hududining yer osti zaxiralarini rsl‘efi xususiyatlarini, tog jinslari
8
tarkibini, tuproqlarini va bu komponentlarni o‗zaro bog‗liqligini chukur O‗rganish
lozimdir.
Xulosa qilib tabiiy geografik rayonlashtirishning ahamiyati kanchalik katta
ekanligiga L.S.Bergning fikrini keltirib utish joiz: « Tabiiy rayonlarga bo‗lmasdan
O‗rganilgan mamlakatni tabiiy geografiyasi chinakam geografik asar emasdir»
