|
k
- kasrni o’nli kasrdan farqlash uchun oddiy
|
| bet | 46/48 | | Sana | 20.12.2023 | | Hajmi | 4,4 Mb. | | #125422 |
Bog'liq 5 9 matematikadan yozma ish.k
- kasrni o’nli kasrdan farqlash uchun oddiy kasrham deyiladi.
n
Kasrlarning paydo bo’lish jarayonini bilishda geometrik shakllardan
Bu mavzuni o’zlashtirgach, o’quvchilar ushbu qiyinlikdagi mashqlarni bajara olishlari shart.
1. Chizmadagi shaklning qancha qismi bo’yalgan? Qancha qismi bo’yalmagan? Ularni kasr ko’rinishida yozing.
10 ga bo’linadigan sonlar 100 gacha (100 ham kiradi) bo’lgan natural sonlarning qanday ulushini tashkil qiladi? Uni kasr ko’rinishida yozing. 3. Asosi 4 sm, balandligi 6 sm bo’lgan to’ri to’rtburchak chizing.
qismini bo’yang.
Uning: uchdan bir; sakkizdan uch; oltidan bir; to’rtdan bir qismini bo’yang.
Kasr — natural sonlarni bo’lish sifatida
Har bir mavzuni undagi –g’oya, fikrni ifodalovchi masala, misol bilan, faollashtiruvchi savol va topshiriqlar bilan boshlagan ma'qul. Ana shunday masala mavzu matnida berilgan va u tushuntirib ishlangan. Masala yechimi va chiqarilgan natija
Har qanday — kasrni natural son k ni natural son n ga bo’lish natijasi (bo’linma) deb aytish, talqin qilish mumkin.
Aksincha, har qanday k: n bolinmani - kasr ko’rinishida yozish mumkin.
Demak, = k : n.
n bunday yozuvda kasrning surati - bo’linuvchiga, maxraji esa -
bo’luvchiga teng bo’ladi. Kasr chizig’ini bo’lish amalining belgisi
k deb qarash kerak. Binobarin, - kasrni «k taqsim n», «k ning n ga k nisbati» deb o’qish mumkin. — = k : n yozuvda k son n ga bo’lin-
nayapti, taqsimlanayapti.
Masala. To’ri to’rtburchakning qo’shni tomonlari yig’ndisi uning perimetrining qanday qismini tashkil qiladi?
Yechish. To’-ri to’rtburchakning tomonlarini a va b desak, u holda p = 2(a + b), qo’shni tomonlari yi-indisi q = a + b ga teng
bo’ladi. 2. Maxraji 20 bo’lgan: 1) 3 ta to’-ri kasr; 2) 3 ta noto’-ri kasrni yozing.
3. Surati 7 bo’lgan barcha noto’-ri kasrlarni yozing. 4. to’-ri kasrlarni yozing.
Noto’ri kasr 1 dan katta (k> n bo’lsa), yoki 1 ga tengd
(k = n bo’lsa).
Muallim uchun berilgan bu ma'lumotlar darslikdagi mavz matnida sodda misollarda tushuntirilgan. k ning n ga qoldiqsi
bolinish holi ham qiziqish uy-otadi. — = 12:6 = 2; — = 18:3 = 6
= 81:9 = 9. Bu birinchi son (surat)ning ikkinchi son (maxraj)da necha marta kattaligini, ularning nisbati nechaga tengligini; ikkincl son (maxraj)ning birinchi son (surat)dan necha marta kichikligir bildiradi.
|
| |
