|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
13
Yashil iqtisodiyotga oʻtishning iqtisodiy mexanizmlari boʻlib rivojlangan
mamlakatlarda ekologik yukni kamaytirish va uni rivojlanayotgan mamlakatlarga
oʻtkazish (rivojlanayotgan mamlakatlarda korxonalar foydalanish va egalik qilish
xuquqini olish va yashil maydonga egalik qilish); Me’yoriy-huquqiy bazani yaratish,
davlat investitsiyalarini “yashil” sanoat, “yashil” investitsiyalar va innovatsiyalarni
ragʻbatlantirish; xalqaro hamkorlikni mustahkamlash hisoblanadi
21
.
Yashil iqtisodiyotga oʻtish jarayonida kichik va oʻrta biznesning yangi
imkoniyatlaridan, uning afzalliklaridan xodimlar foydalanishlari uchun zamonaviy
ijtimoiy dasturlar, mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik talablarini ishlab
chiqishni taqozo etadi. Bundan tashqari, byudjet munosabatlari tizimini (masalan,
ekologik soliqlarni joriy etish), “yashil” biznesni rivojlantirish va barqaror
infratuzilmani yaratish kerak boʻladi
22
.
Zamonaviy sharoitlarda yashil iqtisodiyotga oʻtish bosqichma-bosqich amalga
oshirilmoqda. Xalqaro amaliyotda yashil iqtisodiyotga oʻtishning reja asosida
harakatlar yoʻnalishlari boʻyicha yoʻl xaritalari ishlab chiqilgan. Qator yoʻl xaritalari
mavjud boʻlib, ular alohida olingan faoliyat turlari ITTKI, iqtisodiy siyosatni ishlab
chiqish, texnologiyalarni joriy etish boʻyicha ishlab chiqilgan. Yevropa Ittifoqi 2050
yilga qadar kam uglerodli iqtisodiyotga oʻtishning umumiy dasturini qabul
qilishgan. Dasturda karbonad angidrid chiqindilarinir kamaytirish maqsadlari
belgilangan. Masalan, Janubiy Afrikada “Suv uchun mehnat qilish” dasturi ishlab
chiqilgan boʻlib bu dasturda tabiiy va inson kapitaliga uzoq muddatli investitsiyalar
jalb etish nazarda tutiladi
23
.
Ayni paytda koʻplab mamlakatlarda qator ijtimoiy ahamiyatga molik loyihalar
ishlab chiqilgan. Yashil iqtisodiyot tadbirkorligi: Grameen Shakti (Hindistonda
qayta tiklanadigan energiya), RAST Apparel (oʻsayotgan ekopaxta); AQShda -
IceStone (qayta ishlangan materiallardan dastgohlar ishlab chiqarish), qayta ishlash
(chiqindini qayta ishlash), qimmatbaho pasta (plastikni qayta ishlab ikkilamchi xom-
ashyo sifatida foydalanish), Buyuk Britaniyada - Qut Revolution (mini-shamol
generatorlari ishlab chiqarish), Rossiyada “Ekologik tashabbus" (plastmassani qayta
ishlash) va boshqalar
24
.
BRIKS mamlakatlari barqaror rivojlanish tamoyillarini oʻz milliy
iqtisodiyotlariga integratsiya qilishmoqda. Masalan, Xitoyda barqaror rivojlanish
konsepsiyasi iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik komponentlarni oʻz ichiga olgan. Yashil
iqtisodiyotga oʻtishda Xitoy hukumati tomonidan dotatsiyalar, subsidiyalar,
imtiyozlar kreditlar ajaritilgan. Hindiston esa davlat tomonidan yashil davlat
xaridlari tizimi orqali qoʻllab quvvatlanadi. Braziliyada tuproqni parvarish
qilishning nol qiymatli va minimal ishlov berish texnologiyalari tizimi
21
Егорова М.С. Экономические механизмы и условия перехода к«зеленой» экономике // Фундаментальные
исследования. 2014,с.1265.
22
Лисковская Е.А., Григорьева К.М. Формирование «зеленой» экономики и устойчивого развития стран и
регионов // Вестник Южно – Уральского государственного университета. Серия: Экономика и менеджмент,
2018, С.15 – 22.
23
Айтимов А.С., Хайрушин Ж.К. «Зеленый мост»: экологический диалог между Европой и Азией //
Актуальные проблемы нации, экономики и образования. 2013, № 3, с.293 – 296.
24
Воронина А.А. Социальное предпринимательство в сфере «зеленой» экономики: Основные тенденции
развития // Концепт. 2016, Т.41,с. 60 – 64.
|
| |
