|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
Pdf ko'rish
|
| bet | 226/520 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 8,74 Mb. | | #237908 |
Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
231
Birinchidan, sanoatning buzilishi jarayonida paydo boʻladigan yangi raqobat
imkoniyatlari - ba'zi korxonalar yashil chora-tadbirlarni qabul qilish uchun tezda
harakat qilganda, ularning operatorlari yangi kashfiyotlarni patentlash va dominant
bozor pozitsiyalarini oʻrnatish uchun birinchi navbatdagi afzalliklardan
foydalanishlari mumkin.
Ikkinchidan, yangi yashil bozorlar paydo boʻladi, chunki qayta tiklanadigan
energiya va yashil texnologiyalarga boʻlgan talab yashil tovarlar va xizmatlar uchun
yangi bozorlarni yaratadi va butun ta'minot zanjirida "palapartishlik effektlari"
yaratadi.
Uchinchidan, iqlim oʻzgarishi va tabiiy resurslardan beqaror foydalanish
natijasida salbiy ta'sir koʻrsatadigan mintaqalar hosildorlik oʻsishiga erishiladi, bu
salbiy ta'sirlar bekor qilinadi, bu esa yanada barqaror asosga qurilgan global
iqtisodiyotga olib keladi.
Oxford Economics prognozlariga koʻra, ushbu yangi yashil tadbirlar 2050-yilgi
Jahon YaIMga 10,3 trillion dollar yoki oʻsha yilgi global YaIMning 5,2 foizini
tashkil etish imkoniyatini yaratadi. Imkoniyatning asosiy ulushi elektr transport
vositalarini ishlab chiqarish va qayta tiklanadigan elektr energiyasini ishlab
chiqarish, shuningdek, ularning keng ta'minot zanjirlarida.
235
Hozirgi vaqtda asosan resurslarni iste’mol qilishga tayanadigan iqtisodiy
rivojlanish ham asta-sekin kamroq resurslarni iste’mol qiladigan, atrof-muhitni
kamroq ifloslantiruvchi, toza va yuqori samarali boʻlgan ilmiy rivojlanish rejimiga
oʻtadi. Yuqoridagi tadqiqotlar qayta tiklanadigan energiya manbalarini ishlab
chiqish va ulardan samarali foydalanish hamda firmalarni texnologiyani yangilash
va ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga undash ahamiyatini koʻrsatadi.
Resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish, bandlikni ragʻbatlantirish va
iqtisodiyotning “yashil” sektorlarida moliyalashtirish kabi boshqa “yashil” choralar
ham qisqa muddatli istiqbolda Oʻzbekistonga foyda keltiradi. Biroq “yashil”
iqtisodiyotga oʻtish boʻyicha turli jarayonlar fuqarolar farovonligiga qanday ta’sir
qilishini ham hisobga olish kerak. Bunda aholining eng ehtiyojmand qatlamlarini
ijtimoiy-iqtisodiy qoʻllab-quvvatlash nihoyatda muhimdir. Ushbu tamoyillarni
yashil iqtisodiyotga adolatli oʻtishni ta’minlashda e’tibor markaziga qoʻyish kerak.
Soʻzimni yakunida shuni aytib oʻtishim joizki, Oʻzbekistonda soʻnggi yillarda
yashil iqtisodiyot va ekologiya sohasida qator islohotlar olib borilmoqda.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan mamlakatimizda barqaror
iqtisodiy rivojlanishga erishish, atrof-muhitni muhofaza qilishga qaratilgan
loyihalar, strategiyalar, siyosatlar qabul qilindi. Mamlakatimiz ekologik toza
iqtisodiy rivojlanish boʻyicha yetakchiga aylanish yoʻlidan bormoqda. Milliy
maqsadlar va innovatsiyalarni doimiy ravishda qoʻllab-quvvatlash mamlakatning
ekologik barqarorligini ta'minlashning yakuniy maqsadiga erishishda yanada muhim
yutuqlarni ta'minlaydi. Lekin yashil iqtisodiyotga oʻtishda barcha birdek ma’suliyat
bilan harakatlanishi darkor. Ya’ni jahonning barcha mamlakatlari iqtisodiy
rivojlanishda yagona ekologik yoʻnaltirilgan metodni qoʻllamas ekan bugungi
globallashuv sharoitida butun yer sayyorasi tanazzulga yuz tutish xavfi yuqori.
235
www.arup.com
|
| |
