|
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
Pdf ko'rish
|
| bet | 338/520 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 8,74 Mb. | | #237908 |
Bog'liq 03 04 2024 Yashil iqtisodiyot sari anjuman materiallari to\'plami“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
338
орқали кредит берди. Ушбу кредит қарз олувчи томонидан қандай мақсадга
ишлатилса ҳам, бу кредит ипотека кредити ҳисобланади. Демак, кредитни
олишга гаров сифатида кўчмас мулк қўйилдими, ушбу кредит қандай мақсадга
ишлатилишидан қаътий назар бу ипотека ҳисобланади.
Иккинчи холат, банк қарз олувчига уй-жой олиш учун таъминланмаган
кредит берди, яъни гаров сифатида кредит олувчи томонидан ҳеч қандай нарса
қўйилмади. Ваҳоланки, банкдан олинган кредит маблағи уй-жой (квартира)
сотиб олиш учун фойдаланилса-да, ушбу кредит ипотека кредити
ҳисобланмайди. Чунки, гаров мавжуд эмас, демак гаров мавжуд эмас экан,
ипотека ҳам мавжуд бўлмайди.
Россиялик иқтисодчи олим М. С. Марамыгин “Ипотека кредити аҳоли
билан энг узоқ муддатли кредит битимидир. Ипотека (юнонча gipotheke -
гаров) – 30 йил муддатгача кўчмас мулк ва ерни гаровга қўйган холда кредит
беришга қаратилган битимдир
273
, дея таъкидлайди.
Яна бир Россиялик иқтисодчи олим
Е.Ф.
Жуков “ипотека – ссуда олиш
мақсадида мулк, кўчмас мулкдаги (ер, асосий фондлар, бино) гаров. Ссуда
қайтарилмаганда кўчмас мулкнинг эгаси ссуда берувчи (банк ва бошқа кредит
берувчи молиявий муассасалар) ҳисобланади
274
, деб таъкидланади. Муаллиф
ипотекага берган таърифда асосий эътиборни ссудага қаратган, шу билан
бирга, ссуданинг берилиши нафақат тижорат банклари, балки бошқа молиявий
муассасалар томонидан берилишини назарда тутиши натижасида ипотека
муносабатлари бошқа молиявий муассасаларга ҳам хос бўлган жараён
эканлигини эътироф этмоқда.
Ипотека кредитининг даромадлилиги унинг риск билан ўзаро
мутаносиблигига боғлиқ бўлиб, кредитнинг асосий суммаси ва унга
ҳисобланган тўловнинг тўлиқ олиниши ушбу рискни самарали бошқаришни
талаб этади. Ушбу ҳолат молия-кредит соҳаси “риск-бошқаруви” билан
ҳамоханг (адекват) бўлиб, риск-бошқаруви (асосан ипотека риски) турли
мамлакатда турлича шароитда, ҳолатда ва даражада амал қилиб, унга ипотека
кредити муносабатларига киришувчи томонларнинг ижтимоий-иқтисодий
ҳолати бевосита таъсир қилади.
В.Н.Ерманов ва В.Д.Крылова муаллифлигида нашр этилган юридик
луғатда “Кредит риски – қарз олувчининг кредитор олдидаги узоқ муддатли
мажбуриятларни бажармаслик риски, яъни берилган қарз (кредит)
қайтарилмасдан қолади”
275
, дея таъкидланади. Назаримизда, кредит риски
нафақат узоқ муддатли, балки қисқа муддатли кредитларда ҳам намоён
бўлади.
Таҳлиллар натижасида таъкидлаш мумкинки, “Ипотека – мажбуриятнинг
таъминланганлиги сифатида қўйилган кўчмас мулк кўринишидаги (уй-жой,
ер, бино ва қурилиш иншооти) гаров бўлиб, у ипотека эгасининг ихтиёрида
273
М. С. Марамыгина, Е. Н. Прокофьевой. Деньги, кредит, банки- Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2019. –
384 с
274
Жуков Е.Ф. Деньги. Кредит. Банки. – М.: “ЮНИТИ-ДАНА”, 2015. –с. 703.
275
Ерманов В.Н., Крылова. Большой юридический словарь. – М.: “Инфра-М”, 1999. – С. 325.
|
| |
