1-jadval
Bank tizimining Oʻzbekiston Respublikasi iqtisodiyotidagi ulushi
303
Koʻrsatkichlar nomi
01.01.2020 y.
01.01.2021 y.
YaIM*
550
327,2
580 240,4
Bank aktivlari, jami
272
727,1
366 120,7
Aktivlarning YaIMga nisbati,
foizda
49,5%
63,1%
302
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi. https://uznet.press.
303
www.cbu.uz O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki ma’lumotlari.
“Yashil iqtisodiyot sari: nazariy va amaliy yondashuvlar tahlili”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
400
Kredit qoʻyilmalari, jami
211 581,5
276 974,8
Kredit qoʻyilmalarining
YaIMga nisbati, foizda
38,5%
47,7%
Jalb qilingan jami depozitlar
91 009,1
114 747,0
Depozitlarning YaIMga
nisbati, foizda
16,5%
19,8%
Jami kapital
51 031,0
58 351,0
Jami kapitalning YaIMga
nisbati, foizda
9,3%
10,1%
Yuqorida keltirilgan jadval ma’lumotlaridan koʻrinadiki, 2020-2021 yillarda
respublikamiz tijorat banklaring aktivlari, kredit qoʻyilmalari va depozitlariga
e’tibor beradigan boʻlsak yildan-yilga oʻsish tendensiyasiga ega boʻlib, ularning
YaIMdagi ulushi ham oʻsish tendensiyasiga egadir. Ushbu holat orqali tijorat
banklarining toʻlov qobiliyatini ma’lum ma’noda ijobiy deb baholash mumkin.
Xulosa qilib aytganda, tijorat banklari resurs bazasi asosini tashkil etuvchi
depozit siyosatining barqarorligi banklar resurs bazasi barqarorligini taminlashning
asosiy yoʻnalishlaridan hisoblanadi. Shu bois, depozit siyosatini samarali
boshqarilishi bank resurslarini oshirishda muhim omil sifatida dolzarblikni talab
qiladi. Bu oʻrinda, yuqorida keltirib oʻtilgan takliflarning banklarimiz amaliyotiga
joriy etilishi banklarimizning moliyaviy barqarorligini taminlashga hissa qoʻshadi
deb oʻylaymiz. Bankning barqaror resurs bazasiga ega boʻlishi uning ssuda va
boshqa aktiv operatsiyalarini muvaffaqiyatli oʻtkazishga zamin yaratar ekan, har bir
tijorat banki depozit mablagʻlarini samarali boshqarishga harakat qilishga intilishi
lozim boʻladi.
Mazkur maqsadlarga erishish uchun quyidagi yechimlarni koʻrsatib oʻtishimiz
mumkin:
-
bankning depozit operatsiyalarini amalga oshirishning ustuvor yoʻnalishi
daromad olish shart-sharoitlarini yaratish;
-
bankning likvidlilik darajasini me’yorda saqlash;
-
depozit turlarini va turli xil shakllarini singdirish, va ular orasida
diversifikatsiya instrumentlarini qoʻllash;
-
depozit operatsiyalar orasida mutanosiblikni olib borish, ya’ni
ajratilayotgan ssuda koʻrinishidagi kreditlar, depozitlar va kredit qoʻyilmalari
orasidagi davriy uzilishni boshqarish;
-
bankning depozit hisob raqamlarida boʻsh pul mablagʻlarini kamaytirish;
-
toʻgʻri belgilangan foiz siyosatini olib borish;
-
doimiy ravishda jalb qilingan resurslar boʻyicha shakllanayotgan foizli
xarajatlar miqdorini kamaytirish boʻyicha chora-tadbirlarni amalga oshirish;
-
mijozlarga xizmat koʻrsatishda bank xizmatlarini rivojlantirish evaziga bank
xodimlari orasida sifat va madaniyatni rivojlantirish.
Yuqorida keltirilgan muammolarni hal etish maqsadida quyidagi tadbirlarni
amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:
Tijorat banklari yangi bank mahsulotlari va xizmatlarini barqaror iqtisodiy
|
