125
0,89 va 0,84 olinadi. Tashqi quruq izolyatsiya uchun esa bu koeffitsien 1 teng deb
olinadi.
Yuqori kuchlanish sistemalarida sekundlar hatto
minutlab davom etadigan
ichki o’ta kuchlanish sodir bo’lishi mumkin. Bunga yuklamani tashlash,
kuchlanish rostlagichining noto’g’ri
ishlashi, bir tomonlama sxemani uzish va
hokazolar sabab bo’lishi mumkin. Bu o’ta kuchlanishning
amplitudasi sxemaviy
tadbirlar va avtomatika bilan chegaralanadi, ayniqsa ba’zi
holatlarda, masalan,
elektr uzatishni sinxronlash sharoitlarida o’ta kuchlanish bir necha minut davom
etishi mumkin. Quyidagi 3.6- jadvalda o’ta kuchlanishning davom etish vaqti
bilan paydo bo’ladigan ichki o’ta kuchlanishning
taxminan ruxsat etiladigan
qiymati keltirilgan. Bu qiymatlar transformatorning ichki izolyatsiyasi va
apparatlar uchun aniqlaniladi va u atmosfera sharoitiga bog’liq emas.
3.6- jadval. Turli vaqt davomida o’takuchlanishning
ruxsat etilgan qiymatlari
(fazaning nominal kuchlanishiga nisbatan karralarda).
Elektr
qurilmalarning
nomi
Podstantsiya izolyatsiyasiga ta’sir etish vaqtiga mos
ravishda faza kuchlanishining karrasida oshishining
ruxsat etilgan qiymati
1 sek 20 sek 10
min-
gacha
20 min-gacha 60 min
Kuch tranformatori va
avtotransformator
2.0
1.3
1.2
1.15
1.1
Bir
fazali
ko’rinishda
bajarilgan
shuntlovchi
reaktorlar
2.0
1.4
1.25
1.2
1.15
Elektromagnit
tipidagi
kuchlanish transfor.
2.0
1.5
1.3
1.25
1.2
Tok
transformatori,
bog’lanish kondensatori,
2.0
1.6
1.45
1.4
1.3
126
moyli
uchirgichlarning
chiqishlari
va
boshqa
apparatlar.
Stantsiya va podstantsiyalarda liniya izolyatorlaridan
tashqari ochiq
taqsimlovchi qurilmalarda shinalarni mahkamlashga qo’llaniladigan izolyatorlarni
umumiy nom stantsiya–apparat izolyatorlariga birlashtirishimiz mumkin. Bu
izolyatorlarni asosan ikkita guruxga bo’lishimiz mumkin: tayanch va o’tuvchan.
Tayanch izolyatorlari ochiq va yopiq taqsimlovchi qurilmalarda va apparatlarda
shinalarni
maxkamlashga
qo’llaniladi. Masalan,
ajratgichlarda tayanch
izolyatsiyalovchi konstruktsiyalar sifatida qo’llaniladi. O’tuvchi izolyatorlar yopiq
taqsimlovchi qurilmalarda devor orqali tok o’tkazuvchilarni o’tkazish uchun va
transformator va apparatlarning metall baklariga
kuchlanish kiritish uchun
qo’llaniladi (bunday izolyatorlarni ko’pincha kirishlar deb nomlanadi).
Tayanch izolyatorlari ko’pincha chinnidan tayyorlanadi. O’tuvchan
izolyatorlarning konstruktsiyasida asosiy izolyatsiya bo’lib chinni, moyli – to’siqli
yoki qog’ozli – moyli izolyatsiya.
3.12- rasm. Tayanch izolyatorida qovurg’aning joylashish o’rnining uning impuls razryadlanish
kuchlanishiga ta’siri.
