4. Ya’gona va parchalangan o’tkazgichlar sirtida elektr maydon




Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/152
Sana21.02.2024
Hajmi6,12 Mb.
#160215
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   152
Bog'liq
YUQORI KUCHLANISH TEXNIKASI

 
4. 4. Ya’gona va parchalangan o’tkazgichlar sirtida elektr maydon 
kuchlanganligi 
Izolyatsiyalangan elektrod elektr maydoniga joylashtirilganda elek-trod 
sirtida indutsiyalangan zaryadlarning bo’linishi natijasida maydon buziladi. YAngi 
natijaviy maydonda elektrod sirti ekvopotentsial bo’lib, maydon kuch chiziqlari bu 
sirtga normal yo’nalgan bo’ladi. Elektrodda elektr maydon kuchlanganligining 
taqsimlanishi uning sirtini tekisligiga bog’liq. Elektrodning o’tkirlashgan qismida 
elektr maydon kuchlanganligi keskin shshib ketadi. SHuning uchun chetlari 
o’tkirlashgan yoki bo’rtishli elektrodlar tashqi kuchsiz maydonga kiritilganda 
maydonning kuchlangan-ligi ruxsat etilmaydigan qiymatgacha o’sib ketishi 
mumkin. 
Maydon kuchlanganligi E
o
bo’lgan tekis taqsimlangan elektr maydoniga 
kiritilgan sharning va tsilindrning (o’tkazgichning) sirtida maydon kuchlanganligi 
uchun masalaning aniq yechimi topilgan. Shar sirtida maydonning maksimal 
kuchlanganligi quyidagi ifoda bo’yicha aniqlanadi: 
0
E
E
M

.
(4.12) 
Silindr (o’tkazgich) sirtida esa 
0
E
E
M

.
(4.13) 
Elektr uzatish liniyasining o’tkazgichlari ularning elektr maydonini 
o’rganishda tsilindrik elektrod sifatida tasvirlanadi. O’tkazgichlar sirtining 
notekisligi maxsus koeffitsient orqali hisobga olinadi. 
Kuchlanishi 220 kVgacha bo’lgan elektr uzatish liniyalari asosan bitta 
o’tkazgichli qilib yasaladi, ya’ni har bir fazada bittadan o’tkazgich mavjud bo’ladi. 
Bunda faza o’tkazgichlari orasidagi masofa d o’tkazgichning radiusi r
0
dan ancha 


179 
katta bo’ladi. Agar o’tkazgichdagi solishtirma zaryad q bo’lsa, u holda o’tkazgich 
yaqinida elektr maydoni fazoda joylashgan izolyatsiyalangan tsilindr uchun 
hisoblanadi. Bunga muvofiq o’tkazgich sirtidagi elektr maydon kuchlanganligi 
quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
0
0
018
0
2
r
q
,
r
q
E
0





.
(4.14) 
O’ta yuqori kuchlanishli (YuK) liniyalarda har bir fazaga bir-biridan 
ma’lum masofaga uzoqlashtirilgan 2 tadan 12 tagacha simlar to’plami osiladi (4.9- 
rasm). Bu o’tkazgichlarni parchalash deb yuritiladi. To’plamdagi barcha 
o’tkazgichlar bir xil potentsial ostida bo’ladi. 
4.9- rasm. 500 kV kuchlanishli HEUL parchalangan o’tkazgichlarinining joylashuvi. 
Odatda parchalangan o’tkazgichlar radiusi R bo’lgan aylananing perimetri 
bo’ylab simmetrik joylashadi (4.9- rasm). O’tkazgichlar orasidagi masofa a 
o’tkazgichning radiusidan bir necha marta katta bo’lib, bu masofa fazani 
parchalash qadami deb yuritiladi. Agar to’plamdagi o’tkazgichlar soni n ta bo’lsa 
qo’shni o’tkazgich 
n

2
radianga teng yoyga siljiydi. O’tkazgichlarni belgilangan 
masofada ushlab turish uchun liniya bo’ylab ma’lum masofada joylashtirilgan 
maxsus ponalar xizmat qiladi. 
Fazarlari parchalangan simlarda bir xil nomli zaryadning qo’shni 
o’tkazgichlarga ta’siri har bir parchalangan o’tkazgich sirtida elektr maydon 
kuchlanganligining notekis taqsimlanishiga olib keladi. Parchalangan faza 
o’tkazgichlarining sirtlarida elektr maydon kuchlanganligining taqsimlanishini 

Download 6,12 Mb.
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   152




Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 4. Ya’gona va parchalangan o’tkazgichlar sirtida elektr maydon

Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish