M uskullarning fa o llik darajasini boshqarish

Download 3,76 Mb. Pdf ko'rish
bet	54/79
Sana	20.09.2024
Hajmi	3,76 Mb.
	#271792

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 79

Bog'liq
kitob 005ff877346f495

5. Nafas olish ritm i (m arom i)n i boshqarish.

4. M uskullarning fa o llik darajasini boshqarish.
S p o rt faoliyati
ja ra y o n id a sp o rtch in in g o ‘z m uskullari faolligini boshqarishi hozirgi
z a m o n « a u to g e n » m a s h g ‘u l o tin in g a s o siy v a z if a s id ir. T a n a
m u sk u lla rin in g h arak atch an lig in i oshirish sportch id an m axsus m alaka
va k o ‘nik m alam i talab etadi. S portchi barcha m ushak, tan a m uskullarini
b o ‘sh ash tirish d a a u to tre n in g uslubidan foydalanadi.
S portchi m uskullarini b o ‘shashtirganida, taranglikni zaiflashtirganida,
o rg a n iz m id a ru h iy va jis m o n iy ish ch an lik h o lati tik la n ad i. A yrim
sp o rtch ilar yuguiganida yoki jism oniy m ashqlar bajarganida m uskullarini
ta ra n g ushlashga odatlanib qoladi. Agar sportchida bunday holat uzluksiz
ta k ro rla n av ersa, u h ech q a c h o n m arom iga yetkazib d am ololm aydi.
H a tto , sportchi uxlaganida h am uning muskullari tarang ho latda b o ‘ladi.
B u n d a sp o rtch ilard a asabiy z o ‘riqish holati tezlashadi, bu holat ular
o rg a n iz m id a fu n k sio n a l k a s a llik la rn i keltirib c h iq a rish i m u m k in .
S h u n in g u c h u n m u ra b b iy la r sh o g ird larig a y u g u rg a n id a , jism o n iy
m a sh q la r b ajarganida, dam o lg an id a, uxlashga yotay otgan id a, tan a
m uskullarin i b o ‘shashtirish m exanizm larini o ‘rgatishlari zarur.
5. Nafas olish ritm i (m arom i)n i boshqarish.
S p o rt fao liyatid a
s p o rtc h ila r g a t o ‘g ‘ri nafas o lish m a sh q la rin i b a ja rish n i o ‘rgatish
y o rd a m id a ulardagi ruhiy tayyorgarlik darajasini o ‘stirishga alohida
e ’tib o r b erilish i lozim . S p o rtc h in in g nafas olish ritm i (m aro m i)n i
quyidagi 3 davrga b o ‘lib o ‘rganish m aqsadga muvofiq: l)n afas olish;
2) nafas ch iqarish; 3) t o ‘xtab nafas olish.
S p o rtch i nafas olganida ruh iy faolligi o ‘sadi, nafas chiq argan ida
m uskullari b o ‘shashadi, ya’ni organizm i tinchlanadi. Sport m ashg‘uloti
va m usob aq alard a te z -te z nafas olish, nafasni c h o ‘zib chiqarish, nafas
o lish jara y o n id a sp o rtch in in g asab tizim ida va bu tu n organizm ida ish-

chan lik va ruhiy faollik darajasi o ‘sadi, sp o rtch id a ru h a n faol h arak at
qilish im kon iyatlari oshadi.
I.G . S huls «autogen» m ashg‘ulotiga 6 ta stan d art m a sh q la rn i k irit-
gan edi. Biz bu m ashqlarni sport m ashg‘ulotlari va m u so b a q a la r ja r a
yonida foydalanishga m oslashtirdik. M ashqlarni y o tg an h o ld a (yelkada
yotgan h o la td a q o ‘llar tirsakdan bukiladi, o y o q lar b ir-b irig a teg m as-
d an o ch iq va erk in tin c h h o latd a b o ‘ladi) yoki qulay vaziy atd a o ‘tirg an
h o latd a h am bajarish m um kin. M ashq qilib yurgan o d a m ta sh q i taas-
surotlarg a berilm asd an «autogen» m ashqlarini x o tiija m h o la td a b a -
jarishga te z va oson m oslashadi. M ashg‘u lo tn ing dastlabk i b o sh la n g ‘ich
davrida m ashqlarni o ‘rganish tezroq va osonroq b o ‘ladi. M ashg‘ulotlarda
sportchi m agnitofon tasm asiga k o ‘chirilgan m atn ni o ‘rganish va eshitish
orqali, za ru r b o ‘lsa, tan a m uskullarini taranglashtirm asdan talab qilingan
jism oniy h arakatlar obrazini fikran tasaw u rid a bajarishni dav om ettiradi.
M ashqlarni bosqichm a-bosqich bajarishda tashqaridan ikkinchi b ir shaxs
to m o n id a n y o ‘l-y o ‘riq k o ‘rsatish yoki o ‘rgatish ta q iq la n a d i. S p o rtc h i
larda obrazli bajariladigan m ashqlarning t a ’sir etish k uchi h a r xil b o'ladi.

Download 3,76 Mb.

1 ... 50 51 52 53 54 55 56 57 ... 79

Download 3,76 Mb.

Pdf ko'rish