6.2 5 -shakl.
protochkaga chiqadi. Protochkalaming eni va
chuqurligi rezbaning dia-
metriga qarab o‘yiladi. Tashqi rezbalar uchun protochkaning diametri
rezbaning ichki diametridan kichikroq bo‘lishi lozim. Teshikdagi pro
tochkalaming diametri esa rezbaning tashqi (katta) diametridan kattaroq
bo‘lishi kerak. Rezba sbegi va protochkalaming o'lchami
standart bilan
aniqlangan.
Teshikdagi rezbaga bolt rezbasi oson kirishi va rezbaning oxirgi
o‘ramlarini shikastlanishdan saqlash uchun teshik va sterjen rezbalari
uchiga faskalar ishlanadi (6.25-shakl,
a, b).
Faskalar с harfi bilan
belgilanadi va u c=0,1...0,15c/kattalikda, chiziqli burchagi rezba o ‘qiga
nisbatan a=90° da qirqiladi. Chizmada faskaning balandligi va bir
tomonidagi burchagi ko'rsatiladi (cx45°).
Rezbaning ingichka tutash
chiziqda tasvirlangan ichki diametri faska chegarasini ko'rsatuvchi
chiziqni kesib o'tadi (6.25-shakl,
a).
Rezbalam i chizmalarda belgilash. Rezbalaming turlarini ulaming
chizmadagi shartli tasvirlari orqali aniqlab bo'lmaydi. Shuning uchun
ulaming tasviriga shartli belgilar qo'shib yozish qabul qilingan. Rez-
217
M/
6
LH
M
24
-*tSLH
6 .2 6 -shakl.
baning shartli belgisi uning tashqi (katta) diametri orqali ifodalanadi.
Rezbalaming
belgilari, o'lchamlari va chetga chiqishlari standart b o '
yicha aniqlanadi. Konussimon va quvurli rezbalardan tashqari hamma
rezbalarga o'lchamlar 6.26- shakldagidek qo'yiladi.
Quvurli va konussimon rezbalarga o'lchamlar 6.27-shakldagidek
qo'yiladi.
Standartga muvofiq metrik rezbalar o'zining aniqlik qo'yim maydoni
bilan belgilanadi. Qo'yim maydonidagi sonlar aniqlik darajasini,
harflar
asosiy chetga chiqishlami ifodalaydi. Metrik rezbalarga qo'yim qo'shib
belgilash chizmada ko'rsatilsa (6.28-shakl), bu qo'yimlar quvurli va
konussimon rezbalarda ko'rsatilmaydi.
218
