0 ‘rnatuvchi vintlar (GOST 1476-84, GOST 1477-84, GOST 1479-
84) o‘tkir (konussimon) yoki silindrsimon uchi bilan detallaming o‘zaro
bog‘lanishlarini mustahkamlaydi (6.34-shakl). Bunday vintlaming kalla-
gida ulami otvyortka bilan burash uchun chuqurcha, kalitda burash uchun
kallagi kvadrat yoki oltiyoqli qilib tayyorlanadi.
Vintlaming konstruksiyasi va o ‘lchamlari
standart bilan belgilangan
bo‘ladi. Lekin ulami berilgan rezba (sterjen) diametriga nisbatan taxmi-
niy o‘lchamlarda chizish mumkin (6.34-shakl).
Metallga mo‘ljallangan vintlardan tashqari yog‘och,
plastmassa uchun
mo‘ljallangan vintlar ham boiadi.
Shuruplar. Yog'och va plastmassa uchun mo‘ljallangan vintlar
shuruplar deyiladi (6.35-shakl). Shuruplaming konstruksiyasi va o‘l-
chamlari GOST 1144-80, GOST 11473-75 lar bilan belgilangan. Shu
ruplaming
kallagi yarimyumaloq, yashirin, yarimyashirin, oltiqirrali va
kvadrat ko‘rinishda tayyorlanadi. Ulaming kallagida ulami burash uchun
o‘yiqlar mavjud.
Shpilkalar (GOST22032-76... GOST22041-76). Shpilkalar silindrik
sterjen bo‘lib, uning ikkala uchiga rezba o ‘yilgan bo‘ladi.
Uning kalta
rezbali uchi biriktiriluvchi detallaming biriga burab kiritiladi,
ikkinchi
uchiga gayka burab kiritiladi (6.36-shakl,
a va
b).
Shpilkalardan konstmktiv nuqtayi nazardan boltlami ishlatish mumkin
boim aydigan joylarda foydalaniladi. Ulaming ikkala uchiga ham yirik
yoki mayda qadamli metrik rezbalar o‘yilgan bo‘lishi mumkin.
Shpilkaning burab
kiritiladigan Z; qismining uzunligini uning qanday
materialdan tayyorlangan uyaga burab kiritilishiga bog‘liq.
Kiritiladigan
rezbali uya qattiq materialda o‘yilgan bo'lsa,
l= d va
l= \,25d, yumshoq
224
