‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet173/237
Sana11.12.2023
Hajmi13,35 Mb.
#116299
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   237
Bog'liq
Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

6-§. Ish chizmalari
Sanoatda ishlab chiqariladigan barcha buyumlaming ish chizmalari 
«Konstmktorlik hujjatlarining yagona tizimi»da qayd qilingan asosiy 
talablarga amal qilingan holda bajarilishi kerak.
Buyumlaming ish chizmalarini loyihalash va tuzishda quyidagilar 
nazarda tutilishi lozim:
1) standartlashtirilgan va sotib olinadigan buyumlar, ilgari ishlab 
chiqarilishi o ‘zlashtirilgan va hozirgi zamon texnikasi taraqqiyotiga 
javob beradigan buyumlami optimal qo'llash;
2) rezbalar, shlisalar va boshqa shunga o ‘xshash konstruktiv element- 
lardan, ulam ing o ‘lchamlaridan va qoplanishlaridan maqsadga muofiq
chegaralangan nomenklaturada foydalanish;
3) materiallaming m sum (marka)lari va nav (sortament)laridan maq­
sadga muvofiq, chegaralangan nomenklaturada eng arzon va tanqis bo'l- 
magan materiallardan foydalanish;
4) buyumlami tayyorlashda va tamirlashda eng qulay usullar, ularning 
tarkibiy qismlarini almashtirsh darajasi, ishlatishda yuqori darajada 
qulayliklar bo ‘lishi nazarda tutilishi kerak.
Buyum tarkibiga kimvchi detallarning har biriga ish chizmalari 
chiziladi. Ayrim hollarda b a’zi detallar uchun ish chizmalarini standart 
bo'yicha chizmasa ham bo'ladi.
Yig'ish chizmalarida tasvirlar soni mumkin qadar kam, lekin buyumni 
tayyorlash, yig'ish va tekshirish uchun yetarli bo'lish lozim. Zam r hollrda 
yig'ish chizmalarida buyumning ishlash va tarkibiy qismlarining o'zaro 
aloqasi to 'g 'risid a m a’lumotlar keltirilishi kerak.
Ish chizmalarini standartda belgilangan va qo'yilgan soddalashti- 
rishlami tatbiq etib bajarish lozim. Ish chizmalari shunday tuzilishi kerak- 
ki, ulardan foydalanilganda mumkin qadar kam qo'shim cha hujjatlar 
talab qilinadigan bo'lsin.
Ish chizmalarida texnologik ko'rsatm alar berilishiga y o'l qo'yilm aydi. 
Lekin, istisno tariqasida, quyidagi hollarda texnologik qaytmalar keltiri­
lishi mumkin:
317


- agar mazkur usul buyumning kerakli sifatini ta’min etuvchi birdan- 
bir tayyorlash usuli bo ‘lsa, masalan, pritirkalash (ishqalab yetkazish), 
boshqa biror buyum yoki detal bilan birgalikda egish, bukish, turli 
ishlovlar berish;
- payvandlashning turlari va usullari, ulam ing birikmadagi belgilari.
Buyumning ish chizmasida uni yig‘ishdan yoki qo‘shimcha ishlov
berishdan a w a l oicham lari, chekli chetga chiqishlar, yuzaning g ‘adir- 
budurligi va boshqa m a’lumotlar ko‘rsatiladi.
Detal elementlarining oicham lari, chekli chetga chiqishlari va yuza- 
larining gadir-budurliklari y ig is h chizmalarida ko‘rsatilmaydi.
Buyumlaming ish chizmalarida qoplanadigan detallar b o is a , ulam ing 
qoplanishiga qadar b o ig a n oicham lari va yuzalarining g ‘adir-budurligi 
k o ‘rsatiladi. Ish chizmalarida detallaming qoplanishiga qadar va undan 
keyingi oicham lari va yuzalarining g ‘adir-budurliklarini bir y o i a ko‘r- 
satish mumkin. G ‘adir-budurlik belgisini esa qoplanishni belgilovchi 
yo ‘g ‘onlashtirilgan shtrix-punktir ch izig ig a qo ‘yiladi (11.20-shakl, 
a).
Agar detaining oicham lari va yuzalarining g ‘adir-budurliklarini 
qoplanishdan keyin ko‘rsatish zarur b o isa , u holda, bu o ich am lar va 
gadir-budurliklar «*» bilan belgilanadi va texnikaviy talablarda tegishli 
yozuvlar yozib qo'yiladi (11.20- shakl, 
b).
Detal chizmasining asosiy yozuvida materialning faqat bir nomi va 
rusumi k o ‘rsatiladi.
Chizmalarda texnikaviy m aiu m o tlar va parametrlar ulam i hisob- 
lamasdan foydalanish mumkin bo iad ig an qilib berilishi kerak.
Chizmalarda standartlar tomonidan qabul qilingan shartli belgilar 
ishlatiladi, lekin ularga izoh berilmaydi. Shartli belgilar chizmada bir 
necha marta takrorlanganda ham ular bir xil o ich am d a bajariladi.

Download 13,35 Mb.
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   237




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish