‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/237
Sana11.12.2023
Hajmi13,35 Mb.
#116299
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   237
Bog'liq
Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

2.35-shakl.
0«У
■0—
4
2.36-shakl.
o ‘lchamlar millimetr hisobida, o ‘lchov birligi ko ‘rsatilmagan holda 
qo'yiladi. Agar chizmada o'lchov birliklari millimetr emas, boshqa 
o'lchov birligida (masalan, santimetrda, metrda va boshqalarda ko‘r- 
satilishi lozim bo‘lsa, u holda o ‘lcham sonlari o ‘lchov birligi belgisi 
(sm, m) bilan birga yoziladi yoki ular chizmaning texnik talablarida 
ko'rsatiladi. 0 ‘lcham sonlari uchun oddiy kasrlar ishlatilmaydi (bundan 
dyuymda ko ‘rsatiladigan o ‘lchamlar istisno). 0 ‘lcham sonlari o ‘lcham 
chizig‘i ustiga, iloji boricha uning o ‘rtasiga qo‘yiladi.
Bir necha parallel o ‘lcham chiziqlari orasida o ‘lcham qo‘yilganda 
o ‘lcham sonlarini shaxmat tartibida joylashtirish lozim (2.33-shakl). 
Chiziqli o ‘lchamlaming o ‘lcham chiziqlari har xil qiyalikda chizilgan 
bo‘lsa, o ‘lcham sonlari 2.35-shaklda ko‘rsatilgandek yoziladi. 0 ‘lcham 
qo‘yish ychun o ‘lcham chizig'i ustidagi joy yetarli b o ‘lmasa, o ‘lchamlar 
2.36, 2.37, 2.38-shakllarda ko‘rsatilgandek qo‘yiladi. Agar strelkalar 
q o‘yish uchun joy yetarli bo ‘lmasa, o ‘lchamlar 2 .38-shaklda ko‘rsa- 
tilgandek qo‘yiladi. Chizmada buyumning bir qismi uzib ko‘rsatilsa, 
o ‘lcham chiziqlari uzmasdan to ‘la ko‘rsatiladi (2.39-shakl, a va b).
57


2.39-shaki.
0 ‘lcham sonlarini q o 'y ish uchun kontur chiziq uzilm aydi va o 'lch am
sonlari 
0
‘lcham , o 'q va m arkaz chiziqlari o ‘zaro kesishgan jo yiga 
qo 'yilm aydi. 0 ‘lcham q o ‘yilgan jo y d a o ‘q m arkaz va shtrixlash chiziqlari 
uzib q o ‘yiladi (2 .4 0 -shakl). Shuningdek, o ‘lcham sonlari yozilgan jo y
shtrixlanm aydi (2.41-shakl, 
a)
yoki 2.41-shak l, 
b
dagiday o ‘lcham soni 
kontur ch izig ‘idan tashqariga yoziladi.
B ir konstruktiv elem entning o ‘ziga (o ‘yiq, chiqiq, teshik va shunga 
o 'x sh a sh joylarga) tegishli o ‘lcham lam i shu chizm aning bir yeriga, y a ’ni 
shu elem entning geom etrik shakli qaysi tasvirda yaqqolroq (to'laro q) 
k o ‘rinadigan b o 'lsa, o ‘sha jo y ig a to ‘plab q o ‘yish zarur (2 .4 2 -shakl).
C hizm a chizishda ishtirok etadigan, lekin chizm ani o ‘qish uchun an- 
cha qulaylik tu g ‘diradigan o 'lch a m la r «spravka o'lcham lari» deyiladi.
58



Download 13,35 Mb.
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   237




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish