Z. R. Babayeva Sirdaryo viloyati Guliston shahridagi 11-sonli umumiy oʻrta taʼlim maktabining matematika fani oʻqituvchisi




Download 53,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/108
Sana17.05.2024
Hajmi53,35 Mb.
#240157
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   108
Bog'liq
Geometriya 7 uzb 2022

 
 
Amaliy ko‘nikmalar:
– 
uchburchakli va oddiy chizg‘ich yordamida parallel to‘g‘ri chiziqlarni yasay olish;
– 
ikki to‘g‘ri chiziqni kesuvchi bilan kesganda hosil bo‘ladigan burchaklarni 
chizmada ko‘rsatib bera olish.
– 
parallel to‘g‘ri chiziqlarning xossalari va ikki to‘g‘ri chiziqning parallellik 
alomatlaridan masalalar yechishda foydalanish.
III BOB
Bu bobni o‘rganib chiqqach, quyidagi bilim va amaliy 
ko‘nikmalarga ega bo‘lasiz:
PARALLEL TO‘G‘RI CHIZIQLAR


100
14
14.1. To‘g‘ri chiziqlarning parallelligi
?
?
?
?
Faollashtiruvchi mashq
Agar ikki to‘g‘ri chiziq bitta to‘g‘ri chiziqqa perpendikulyar bo‘lsa, ular o‘zaro kesishishi 
mumkinmi? Javobingizni asoslang.
Bir tekislikda yotgan va o‘zaro kesishmaydigan 
to‘g‘ri chiziqlar 
parallel to‘g‘ri chiziqlar
deb ataladi. 
1-rasmda parallel to‘g‘ri chiziqlar tasvirlangan. 
a
va 
b
to‘g‘ri chiziqlarning parallelligi 
a||b
tarzda yoziladi va 
qisqacha “
a to‘g‘ri chiziq b to‘g‘ri chiziqqa parallel
” deb 
o‘qiladi.
Parallel to‘g‘ri chiziqlarda yotgan kesmalar (nurlar) 
parallel kesmalar
(nurlar) deb yuritiladi. 2-rasmda pa
-
rallel kesmalar tasvirlangan. 
Parallel kesmalarni hayotda ko‘p uchratgansiz. Misol 
uchun, temiryo‘l relslari 
(3-rasm)
, to‘g‘ri to‘rtburchak 
shaklidagi stolning qarama-qarshi qirralari, katakli daftar 
varag‘idagi gorizontal yoki vertikal chiziqlar va hokazo.
Shunday qilib, ta’rifga ko‘ra, to‘g‘ri chiziqlar parallel 
bo‘lishi uchun ular bir tekislikda yotishi va umumiy nuq
-
taga ega bo‘lmasligi, ya’ni kesishmasligi kerak.
53-betda oldin isbotlangan teoremani endi quyida
-
gicha ifodalash mumkin:
Masala.
a
to‘g‘ri chiziqqa tegishli bo‘lmagan 
O
nuq-
tadan unga parallel to‘g‘ri chiziq o‘tkazish mumkinligini 
ko‘rsating.

Download 53,35 Mb.
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   108




Download 53,35 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Z. R. Babayeva Sirdaryo viloyati Guliston shahridagi 11-sonli umumiy oʻrta taʼlim maktabining matematika fani oʻqituvchisi

Download 53,35 Mb.
Pdf ko'rish