176
bilan farq qiladi. O’quvchilar faol ishlaydilar va topshiriqlarni bajarishga mas'uliyat bilan qaraydilar.
O’quvchilar jamoa bo’lib fikr-mulohazalarini muhokama qiladilar. Tushuntirish uchun bir–birlarini
tinglaydilar, savollar beradilar. Bir – birlariga yordam beradilar. Guruh ishlarida o’quvchilar o’zlarini erkin
tu’tadilar, o’ziga nisbatan ishonch paydo bo’ladi. O’qituvchi mavzu bilan tanishib chiqishi va uning
mazmuniga oid muammolarni belgilashi, guruhda ishlashning eng samarali yo’llarini belgilab olishi kerak.
Masalan: guruhni 4 ta kichik guruhga bo’lib, guruhlarga topshiriq beradi
va vaqtni belgilaydi va
mustaqkamlash darsi o’tilsa, topshiriqlarni bajarish uchun 10 daqiqa beradi. O’quvchilar guruhda ish
boshlaganda bir –
birlariga savollar beradilar, egallagan bilimlari bo’yicha o’zaro fikr
almashadilar.O’quvchilar guruhlarda ish bilan band bo’lgan vaqtda o’qituvchi xona bo’ylab yuradi, u
barchani kuzatib topshiriqni izohlab beradi, yordamga muxtojlik sezayotganlarga yordam ko’rsatadi,
hamda dars mavzusi bilan band bo’lishini kuzatadi. Vaqt tugagandan so’ng hammaning e'tiborini doskaga
jalb qiladi. va har bir guruhdan
bittadan vakil doskaga chiqib, guruh bajargan ishni butun guruh oldida
taqdim etadi. Har bir guruh taqdimotidan so’ng boshqa guruhdagilar savol beradilar. O’qituvchi ham guruh
ishlarini yakunlab bo’lgandan so’ng, ularga izoh beradi: xatolari bo’lsa, to’qrilaydi va xulosalaydi, guruh
ishini baholaydi. Guruh bilan ishlashni tashkil etishda quyidagi tamoyillarniesdan chiqarmaslik kerak:
1. Guruhlar tarkibi 3-7 o’quvchidan iborat bo’lishi kerak. O’quvchilar sonini ko’paytirish guruhlarda
ishlash jarayonini qiyinlashtiradi va ba'zi o’quvchilarning chetda qolib ketishiga sabab bo’ladi. Ba’zan esa
o’rtaga tashlangan fikrlar ko’payadi va natijada bu javob variantlarini qayta ishlashda o’quvchi qiynaladi.
Natijada esa ba’zan to’g’ri javoblar chetda qolib ketadi.
2. Guruhlar tarkibini o’zgartirib turish kerak. Har bir darsdan yangi guruhni tashkil etish lozim. Bu
hamma bolalarni bir birlari bilan do’stona munosabatda ishlashlarining imkonini tug’diradi.
3. Guruhda og’il va qiz bolalardan bir xil guruh bo’lib qolmasligiga e'tibor berish lozim.
4. Guruh tarkibini o’qituvchi belgilashi lozim: har bir guruhga qobiliyatli o’quvchilar bo’lishiga,
qobiliyatli o’quvchilardan guruh tuzilib qolmasligiga e'tibor berish kerak. 5. Guruh ishining taqdimotini
o’tkazish, yakunlash va ularni rag’batlantirib borish kerak. Kichik guruhlarda ishlash o’quvchining
psixologik jihatdan rivojlanishiga ham quyidagicha ta'sir ko’rsatadi: -avvalo o’quvchilar
notanish
masalalarni ko’rib chiqib, qaror qabul qilishda, har bir ishtirokchi guruh ishining
yaxshi natijasi uchun
mas'uliyatni sezgan holda ishga kirishadi; kichik guruhlarda ishlaganda kamgap o’quvchilar o’zlarini
erkinroq his qiladilar; -o’quvchilarning o’zlariga bo’lgan ishonchlari oshadi va kelajakda boshqa
masalani muhokama qilishda o’z
fikrlarini bildirib, faol ishtirok etadilar; -shu uslub yordamida uyatchan
o’quvchilar o’z fikrlarini o’rtaga tashlashni o’rganadilar. Xulosa qilib aytganda, hozirgi zamon pedagogika
nazariyasi va amaliyoti tendensiyalaridan biri- bu an’anaviy o’qitish doirasidan chiqishga intilish, o’quv
jarayoniga zamonaviy nuqtai nazardan yondashishdir, ya’ni interfaol usullardan foydalanish.
Adabiyotlar: 1.N.S.Sayidahmedov “Ilg’or pedagogik texnologiya” 2.J.G’.Yo’ldoshev “Ilg’or
pedagogik texnologiya” Toshkent,”Fan”,2004 yil.
