• dioptriya boladı. Qısqasha D = 1 dptr. Oyıs linzalar ushın D teris mániske iye boladı. Ámeliy tapsırma
  • 54-TEMA SHIYSHE PRIZMADA JAQTÍLÍQTÍŃ QURAM BÓLEKLERINE AJÍRALÍWÍ. RADUGA
  • Jeti túrli reńnen quralǵan
    		•

    Linzanıń fokus aralıǵına keri bolǵan shama linzanıń optikalıq




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet102/126
    Sana21.11.2023
    Hajmi8,97 Mb.
    #102642
    1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   126
    Bog'liq
    Fizika 6-klass

    Linzanıń fokus aralıǵına keri bolǵan shama linzanıń optikalıq 
    kúshi delinedi:
    D
    F
    =
    1
    formula menen ańlatıladı. Eger F = 1 m bolsa,
    D
    =
    1
    1m
    =1 dioptriya 
    boladı.
    Qısqasha D = 1 dptr.
    Oyıs linzalar ushın D teris mániske iye boladı.
    Ámeliy tapsırma
    Jıynawshı linza, kózáynek járdeminde quyash (lampochka)
    nurların bir noqatqa toplap fokus aralıǵın anıqlań.
    1. Linzalardan qay jerlerde paydalanıladı?
    2. Linza suwǵa tolıq túsirilse, onıń optikalıq kúshi qalay ózgeredi?
    3. Linzanıń bas fokus aralıǵın ámelde qalay anıqlaw múmkin?
    54-TEMA
    SHIYSHE PRIZMADA JAQTÍLÍQTÍŃ
    QURAM BÓLEKLERINE AJÍRALÍWÍ. RADUGA
    Hár birińiz báhár payıtında jawınnan soń aspanda doǵa
    kórinisindegi reńli «raduga»nı baqlaǵansız. Kóbinese raduga ekew
    bolǵanlıqtan elimizde Hasan-Husan dep te ataladı. Usınday
    raduganı jaz kúnleri atılıp turǵan fontanlar janında otırıp ta baqlaw
    múmkin. Jasalma túrde shlangten suw sepkende shashırap shıǵatuǵın
    bólekshelerinde de geyde raduganı baqlaw múmkin. Kórinip turǵan
    tábiyiy radugaǵa qarap júre baslasańız, ol da sizden uzaqlasıp baradı
    hám sońınan joǵaladı.
    Jaqtılıqtıń reńin úyreniwdi birinshi ret ilimiy ráwishte 1666-jılı
    Nyuton baslap beredi. Bul haqqında Nyuton tómendegishe jazadı.
    «Men 1666-jılı (sferalıq kóriniske iye bolmaǵan optikalıq shiysheni
    tegislep atırǵanımda) jaqtılıq reńi haqqındaǵı qubılıstı úyreniw ushın
    úshmúyeshlik kórinisindegi shiyshe prizmanı tawıp aldım. Usı maqsette
    men bólmeni qarańǵılap, onda quyash nurları ótiwi ushın kishkene
    sańlaq qaldırdım. Prizmanı jaqtılıq prizmadan ótkennen soń qarama-
    qarsı diywalǵa túsetuǵın etip jaylastırdım. Diywaldaǵı janlı reńlerdi
    kóriw mende úlken qanaatlanıw payda etti». Bul tájiriybeni ózińiz de
    orınlap kóriwińiz múmkin. Bunıń ushın Quyashtan túsetuǵın yaki

    148
    elektr lampochkadan shıqqan nurlardı sańlaq arqalı úshmúyeshlik
    kórinisindegi shiysheden islengen prizmaǵa túsiresiz. Prizmaǵa
    túsirilgen aq nur onnan ótkennen keyin jeti túrli reńge ajıraladı eken
    (118-súwret). Reńlerdiń jaylasıw tártibi tómendegishe: qızıl, qızǵılt-sarı,
    sarı, jasıl, kógis, kók hám fiolet. Jeti túrli reńnen quralǵan 

    Download 8,97 Mb.
    1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   126




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Linzanıń fokus aralıǵına keri bolǵan shama linzanıń optikalıq

    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish