|
ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ
Pdf ko'rish
|
| bet | 101/126 | | Sana | 21.11.2023 | | Hajmi | 8,97 Mb. | | #102642 |
Bog'liq Fizika 6-klass53-TEMA
LINZALAR HAQQÍNDA TÚSINIK
Jaqtılıqtıń eki ortalıq shegarasında shaǵılısıwı hám sınıwın kórdik.
Ámeliyatta sferalıq betlerden jaqtılıqtıń sınıwınan keń payda-
lanıladı. Eki yaki bir tárepi sferalıq bet penen shegaralanǵan móldir
denege linza delinedi. Ádette linzalar shiysheden jasaladı. Ortanǵı
bólegi shetki bólegine qaraǵanda qalıń bolǵan linzalar dóńes,
juqa bolǵanları oyıs linzalar delinedi. Sferalıq betlerdiń O
1
hám
O
2
oraylarınan ótetuǵın tuwrı sızıq linzanıń bas optikalıq kósheri
delinedi (115-súwret). Optikalıq kósherde bolǵan linza orayındaǵı noqat
linzanıń optikalıq orayı dep ataladı. Dóńes hám oyıs linzalardan nurdıń
ótiwi hár túrli boladı. Dóńes linzanı alıp, onı Quyash nurına tik halda
uslayıq. Linzadan ótken nurdı dápter betine túsireyik. Linzanı
joqarıǵa yaki tómenge jılıstırsaq, qaǵaz betindegi jaqtı daq kishi-
reyip, noqatqa aylanadı hám onnan tútin shıǵadı. Demek, linzadan
ótken nurlar bir noqatqa toplanadı (116-súwret). Bul noqatqa
linzanıń fokusı (F) delinedi. Linzanıń optikalıq orayınan usı
noqatqa shekem bolǵan aralıq linzanıń fokus aralıǵı delinedi.
Linzaǵa keri baǵıtta parallel nurlar túsirilse, olar ekinshi tárepte
toplanadı. Sonlıqtan hár qanday linzada eki tárepinde birewden fokus
boladı. Oyıs linza menen usınday tájiriybe ótkerilse, nurlar kerisinshe
shashırap ketedi (117-súwret). Shashıraǵan nurlar qıyalımızda dawam
ettiriletuǵın bolsa, optikalıq kósherdegi F noqatta kesilisedi. Sonıń
ushın oyıs linzanıń fokusı jorımal. Solay etip, dóńes linza jıynawshı
linza, oyıs linza shashıratıwshı linza dep ataladı.
Linzalardıń bir tárepi sferalıq, al ekinshi tárepi tegis bolıwı da
múmkin.
115-súwret.
116-súwret.
117-súwret.
Dóńes linzada buyım belgili bir aralıqqa jaylastırılsa, ondaǵı
súwretleniw úlkeygen boladı eken. Onıń bul qásiyetinen nárselerdi
úlkeytip kóriwde paydalanıladı.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ
|
