1
1
1
= +
F
f
d
.
Oyıs aynalarda d hám F hámme waqıt oń shamaǵa iye. f tiń shaması
haqıyqıy súwretleniw ushın oń, jorımal súwretleniw ushın teris boladı.
Sferalıq aynalar kúndelikli turmısta hám texnikada keń qollanıladı.
Dóńes aynalar avtomobillerde arqa tárepti baqlaw ushın ornatıladı.
Sebebi, onda tegis aynaǵa salıstırǵanda úlkenirek aralıqtı kóriw
múmkin. Oyıs aynalar nurdı toplaw qásiyetine iye bolǵanlıqtan
projektorlarda, avtomobil hám qol shıralarında qollanıladı
1. Jorımal súwretleniw degende neni túsinemiz?
2. Tájiriybede sferalıq aynalardıń fokusı qalayınsha tabıladı?
3. Sferalıq bet orayı hám ayna fokusı betlese me?
4. Oyıs aynada úlkeygen súwretleniwdi alıw ushın buyımdı qay
jerge qoyıw kerek?
145
Másele sheshiw úlgisi
Adam aynaǵa 1 m/s tezlik penen jaqınlaspaqta. Onıń súwreti
aynaǵa qanday tezlik penen jaqınlasadı?
B e r i l g e n : F o r m u l a s ı :
S h e s h i l i w i:
u
1
= 1
m
s
u
1
u
2
Adam aynaǵa qanday tezlikte
jaqınlassa, súwreti de sonday tezlikte
jaqınlasadı.
Demek, u
1
= u
2
Juwabı: 1
m
s
.
Tabıw
kerek:
u
2
= ?
10shınıǵıw
1. Buyım oyıs aynadan 2F aralıqta jaylasqan halat ushın
súwretleniwdi jasań.
2. Buyım oyıs aynadan 250 sm aralıqta tur. Aynanıń fokus aralıǵı
245 sm. Aynadan súwretleniwge shekem bolǵan aralıqtı tabıń (Juwabı:
≈ 124 sm)
3. Tegis aynaǵa nur múyesh astında túspekte. Eger aynanı
múyeshke bursaq, qaytqan nur qanday múyeshke burıladı? (Juwabı: 2).
4. Eki tegis ayna parallel qoyılǵan. Olardıń arasına buyım qoyılsa,
aynalarda neshe súwretleniw kórinedi? (Juwabı: 2).
5*. Adam óziniń betin tolıq kóriwi ushın diametri 5 sm bolǵan
dóńes aynanı qansha uzaqlıqta tutıwı kerek? Aynanıń fokus aralıǵı 7,5
sm. betiniń uzınlıǵı 20 sm (Juwabı: 0,45 m).
6. Xirurgiyalıq operaciya islenip atırǵanda, xirurg qolınıń sayası,
operaciya islenip atırǵan jerge túspewi ushın jaqtılıq deregin qalay
jaylastırıw kerek?
7. Eger predmettiń sayası, predmet biyikligine teń bolsa, Quyash
gorizontqa salıstırǵanda qalay jaylasqan boladı?
8. Avtomobil ishinde arqanı kóretuǵın ayna sıpatında qaysı túrdegi
aynadan paydalanǵan maqul? Juwabıńızdı tiykarlań.
|
