140
1. Ne sebepten qaǵaz hóllense, artındaǵı jazıwlar kórinedi?
2. Suwdıń jaǵasında otırǵan bala suwda Quyashtıń súwretleniwin
kórip tur. Bala ornınan túrgeletuǵın bolsa, Quyash súwretleniwi
qaysı tárepke jılısadı?
3. Suw ishinde átirapqa qaralsa, ondaǵı taslar, suw otları hám
t.b. suw ústinen turıp qaralǵandaǵıday kórine me?
51-TEMA
JAQTÍLÍQ QUBÍLÍSLARÍ
HAQQÍNDA BERUNIY HÁM IBN SINANÍŃ PIKIRLERI
Jaqtılıq qubılısları oyshıllarımız bolǵan Beruniy hám Ibn Sinanıń
da itibarın tartqan. Aldınǵı temalarda Jerdegi energiyanıń (jıllılıqtıń)
tiykarǵı deregi Quyash dep kórsetilgen edi. Bul haqqında
Beruniy
óziniń «Áyyemgi xalıqlardan qalǵan estelikler» degen kitabında
tómendegishe bayan etedi:
«Quyash nurında bolǵan temperaturanıń sebebi haqqında geyparalar,
buǵan
sebep nur dese, geyparalar nurdıń sáwleleniwi múyeshleriniń
súyir bolatuǵınlıǵı sebep degen.
Bunday emes, al nurdıń ózinde ıssılıq
bar – deydi». Beruniydiń bul pikiri Quyashtan Jerge ıssılıq nurlanıw
aqıbetinde keliwin dálilleydi.
