• Túsiw múyeshi
  • Jaqtılıqtıń sınıwı.
  • Sınǵan nur menen
  • ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet95/126
    Sana21.11.2023
    Hajmi8,97 Mb.
    #102642
    1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   126
    Bog'liq
    Fizika 6-klass

    Jaqtılıqtıń shaǵılısıwı. Siz geybir filmde qápestiń ishine qoyılǵan
    ayna aldına barıp qalǵan maymıl yaki basqa haywanlardıń qanday
    awhalǵa túsip qalǵanlıǵın bir eslep kóriń. Olar aynanıń ishine kirip
    sırlı kelbetin uslamaqshı boladı. Suw ishiwge kelgen haywanlar yaki
    jabayı adamlar da suwda óz súwretin kórip tań qaladı.
    Bul qubılıslardıń sebebi jaqtılıqtıń hár túrli deneler – ayna,
    suwdıń beti, tereze aynası, tegislengen metall betleri hám basqa
    buyımlardan shaǵılısıwı bolıp esaplanadı. Jaqtılıq hawadan suwǵa
    túskende onıń bir bólegi shaǵılısadı, bir bólegi suwdıń ishine
    ótedi. Jaqtılıqtıń shaǵılısıwın úyreniw ushın tómendegi qurılmadan
    paydalanıladı (107-súwret). Optikalıq disk ortasına tegis ayna qoyıp,
    oǵan «nurlı kórsetkish» (lazer) nurın jibereyik. Sonda aynadan nurdıń
    shaǵılısqanlıǵın kóremiz. Nurdıń túsiw múyeshin ózgertip kórsek,
    shaǵılısıw múyeshi de oǵan sáykes ózgeredi eken.
    Túsiw múyeshi dep, túsken nur menen, nur túsken noqatqa
    júrgizilgen perpendikulyar arasındaǵı múyeshke () aytıladı.
    Shaǵılısıw múyeshi qaytqan nur menen‚ sol noqatqa júrgizilgen
    perpendikulyar arasındaǵı múyesh () alınadı. Tájiriybeler shaǵılısıw 
    múyeshi hár dayım túsiw múyeshine teń ekenligin kórsetedi:


    139
     = .
    107-súwret.
    108-súwret.
    Buǵan jaqtılıqtıń shaǵılısıw nızamı delinedi.
    Eger buyımnıń beti absolyut tegis bolǵanda edi nur
    onnan tek bir tárepke ǵana shaǵılısqan hám biz onı
    sol tárepten qarasaq ǵana kórgen bolar edik. Negizinde
    buyımlardıń betlerinde gedir-budırlıqlar bolǵanlıǵı sebepli
    onnan jaqtılıq shashırap ketedi. Shashıraǵan nur kózdi
    sharshatpaydı. Sol sebepli bólmeni jaqtılandırıw derekleri
    jaqtılıqtı shashıratatuǵın etiledi.
    Jaqtılıqtıń sınıwı. Jaqtılıqtıń sınıwın úyreniw ushın
    optikalıq diskte tegis ayna ornına yarım dóńgelek
    kórinisindegi shiysheni ornatamız (108-súwret). Shiyshege
    nurlı kórsetkishten nur jibergende onnan bir bólek nurdıń
    shaǵılısqanlıǵın (1) hám bir bóleginiń sınıp, shiysheniń
    ishine ótkenligin (2) kóriw múmkin. Sınǵan nur menen 

    Download 8,97 Mb.
    1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   126




    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

    Download 8,97 Mb.
    Pdf ko'rish