v
Е ^ ' = Д ' . Е ' » & ( Д ' > = МЬ b e |s i-
lashlarni
kiritsak, qattiq jism tekis paral
lel harakatining differensial tenglam ala-
rini quyidagicha ifodalash mumkin:
x
-
2 _
2
186-rasm.
M ^ f = Re, 1 Sz^
= M eSz. (Ш. Ъ)
dt2
dt2
v
'
(101.3)
differensial tenglam alar Dekart
koordinatalar sistemasida
quyidagicha yoziladi:
=
M d
- U f = R;, i S t l ± = M'& .
( ioi.4)
dt
dt
dt
Jism massa markazining trayektoriyasi aniq bo‘lsa,
S nuqta hara-
katini tabiiy k o o rd in atalar sistem asida ham aniqlash m um kin. Bu
holda (101.3) differensial
tenglam alar sistemasi
M ^ - = R ex, M ^ - = R en, ISz^ = M eSz
(Ю1.5)
at
Ps
d r
ko‘rinishni oladi. B unda ps — inersiya m arkazi trayektoriyasining
egrilik radiusi.
Q attiq jism tekis parallel harakatiga doir
masalalar quyidagi tar-
tibda yechiladi.
1. Sanoq sistemasi tanlab olinadi.
2. Jismga t a ’sir etuvchi kuchlar ham da bog‘lanish reaksiyalari
rasmda tasvirlanadi.
3. Jismga ta ’sir etuvchi kuchlar bosh
vektorining tanlab olingan
koordinata sistemasidagi proyeksiyalari ham da mazkur kuchlarning
S
nuqtadan o ‘tuvchi , harakat tekisligiga perpendikular o ‘qqa
nisbatan
m om entlari yig‘indisi aniqlanadi.
4. Jism ning tekis parallel harakati differensial tenglamalari tuzi-
ladi.
5. Agar dinam ikaning birinchi masalasini yechish kerak b o ‘lsa,
tuzilgan differensial tenglam alardan n om a’lum lar aniqlanadi; ikkin-
chi asosiy masalani yechish kerak b o ‘lsa, boshlang‘ich
shartlar aniq-
lanib, tuzilgan differensial tenglamalarning shu shartlarni qanoatlan-
tiruvchi yechimi topiladi.
