|
Mehnatni va sog’liqni saqlash kasbida foydalaniladigan muhim terminlardan biri “xavfsizlik”
|
| bet | 59/129 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 5,48 Mb. | | #157537 |
Bog'liq ЙЎНАЛИШГА КИРИШ УМК (2)Mehnatni va sog’liqni saqlash kasbida foydalaniladigan muhim terminlardan biri “xavfsizlik”. Balki, bu xavfsizlik kasbidan yiroq bo’lgan odamlar tomonidan eng noto’g’ri izohlangan termindir. Mutaxassis bo’lmagan uchun “xavfsizlik” termini jarohat olmaslikni anglatadi. Professionallar uchun “xavfsizlik” yo’qotish yuz berishi mumkinligiga bo’lgan tahlika ehtimoliga bo’lgan havolani taxmin qiladi. Bu maqul keladigan yoki tahlika ehtimoli kam bo’lgan, sharoitlar yoki harakatlar ishlash, inson, uskuna, vosita yoki tashkilotga zarar olib kelishi uchun potensialga ega bo’lgan” deb aniqlash mumkin.
Mehnatni va sog’liqni saqlashda bir nechta, mehnat muhofazasi bo’yicha mutaxassislar oldini olishga yoki boshqarishga harakat qiladigan, yo’qotishlar turlari mavjud. Salomatlik va xavfsizlik odatiy yo’qotishlar, jarohatlar, kasalliklar va o’limlarni ichiga oladi. Ish joyining yo’qotishlari uskunaning buzilishini, xom ashyoning yoki tayyor mahsulotning lat yeyishi, xizmat ko’rsatishning/ishlab chiqarishning uzilishi, obro’ – e’tiborning yo’qotilishini o’z ichiga oladi.
Tahlika – ehtimollik o’lchovi va sodir bo’layotganning yo’qotilishi muhimligi deb topilsihi mumkin. Xavf-xatar – ish joyining sharoitlari yoki ishchining jarohatga, kasallikga yoki o’zga tashkiliy yo’qotishga olib kelishi mumkin bo’lgan ishchining xatti – harakati. Professional tahlikani aniqlash hodisalarning paydo bo’lishini, ham yakuniy natijaning potensial jiddiyligini o’rganish shu tariflarda ko’rsatilgan.
Ish joyidagi tahlikani baholash tashkilotdagi xavf – xatarning turlarini aniqlashdan boshlanadi. Tashkilot tahlikani mumkin bo’lgan yoki oqilona darajaga kamaytiradi yoki yo’q qiladi. Hech narsa tahlikasiz deb bo’lmaydi. Mehnatni muhofaza qilish bo’yicha mutaxassislar daxlsiz tahlikaga ega bo’lganlarning vazifalarini va harakatlarini aniqlaydilar. Keyin ular sistematik tarzda tahlikaning darajisini yo’q qilishga yoki kamaytirishga harakat qiladilar. Tahlika darajasini baholash muhokamasining tafsilotlari 5 bobda “Baxtsiz hodisaning sababli shartlanganligi va tergov. Teoriya va qo’llash”.
Ayrimlar baxtsiz hodisa insonning nozorati doirasidan tashqari bo’ladigan narsa deb o’ylayotgan bir damda, mehnatni muhofaza qilish bo’yicha mutaxassislar baxtsiz hodisaga sistematik va dadil qaraydilar. Baxtsiz hodisa – oddiy operatsiyalarni uzadigan, jarohat yoki shikastlanishga olib keladigan, rejalashtirilmagan hodisalar. Xodimning xavfsiz bo’lmagan xatti – harakatlari, ish joyidagi xavfli sharoitlar va boshqalar sabab bo’ladi. Tegishli chora – tadbirlar amalga oshirilganda, ko’p baxtsiz hodisalarni bartaraf qilish mumkin.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
|
| |
